Όπου υπάρχει καπνός υπάρχει και φωτιά...


Η πορεία της Πρωτομαγιάς που οργάνωσε η Εργατική Συνέλευση για την Πρωτομαγιά, ήταν προφανώς μία επιτυχημένη πορεία. Και από κόσμο, και από παλμό.

Εδώ και ένα χρόνο τουλάχιστον, έχει ξεκινήσει ρητώς και ευθέως από σωματεία, εργατικές ομάδες, συλλογικότητες και συντρόφους συντρόφισσες μία ρητή επίθεση προς τον "επίσημο" συνδικαλισμό. Ρητή επίθεση που για πρώτη φορά εμφανίστηκε δημόσια την περσινή Πρωτομαγιά με την αντισυγκέντρωση απέναντι απο την εκδήλωση της ΓΣΕΕ, και που τον Δεκέμβρη κορυφώθηκε στην κατάληψη του κτηρίου της (κατάληψη με τεράστια σημασία στο συμβολικό επίπεδο). Και αυτή είναι η ίδια διαδικασία που συνεχίστηκε, αφήνωντας πια πίσω της το αντι-ΓΣΕΕ αίσθημα, διοργανώνοντας την Πρωτομαγιά την συγκέντρωση στην Βικτώρια και την πορεία που ακολούθησε. Πολιτικά μιλώντας πάντως, ο αυτόνομος εργατικός χώρος (καλό ειναι να μη μιλάμε ακόμα για κίνημα), με την πρώτη του κίνηση πέρσυ κατάφερε να καταδείξει τις προθέσεις του, με τη δεύτερη να απαντήσει πολιτικά στο ρόλο της ΓΣΕΕ σαν διαμεσολάβηση και σαν γραφειοκρατία, και με την τρίτη να αρχίσει πια να περπατάει το δικό του δρόμο, αφήνωντας πίσω του τον γραφειοκρατικό συνδικαλισμό.

Ωστόσο, αυτή η διαδικασία και αυτή η πορεία δεν ήταν στρωμένη με ροδοπέταλα, ακόμα και εντός αυτού του χώρου υπήρχαν προβλήματα. Πέρσι την Πρωτομαγιά στην απολογιστική που ακολούθησε αποφασίστηκε, παρόλο που υπήρχαν και άλλες προτάσεις αυτό το πράγμα και αυτή η κίνηση να σταματήσει εκεί. Η κατάληψη της ΓΣΕΕ δεν μπόρεσε να απεμπλακεί από τον (και) πολιτικό της χαρακτήρα και να φροντίσει να αφήσει πίσω της οργανωτικές δομές και ανταγωνιστικές σχέσεις σε ένα ανώτερο επίπεδο από το προηγούμενο.

Από την άλλη η πορεία της Πρωτομαγιάς είχε για εμένα κάποια προβλήματα. Το σημαντικότερο: η αναντιστοιχία της ανταπόκρισης στο κάλεσμα απο τον κόσμο που πλαισίωνε τη διαδικασία η οποία μοιάζει να είναι εντυπωσιακή για όποιον ξέρει. Αναντιστοιχία η οποία φανερώνει ναι μεν, το ενδιαφέρον του κόσμου για τα ζητήματα της εργασίας αλλά και την αδιαφορία του, ή αν θέλετε το μη ενδιαφέρον του, για τις διαδικασίες εκείνες οι οποίες θα οδηγήσουνε σε μία ανώτερη μορφή οργάνωσης. Μη ενδιαφέρον ή αδιαφορία με τη σειρά της που σημαίνει και την έλλειψη συγκεκριμένων αγώνων για το μέγεθος του κόσμου της πορείας. Επομένως, η αναντιστοιχία μεταξύ διαδικασίας-διαδήλωσης είναι αναντιστοιχία αγώνων. Αναντιστοιχία που θα πρέπει να ξεπεραστεί όχι βέβαια για να εμπλουτιστεί η μία διαδικασία, αλλά για να εμπλουτιστούν οι ίδιοι οι αγώνες. Με αυτή την έννοια, και όχι με την έννοια ότι δεν υπήρχαν σωματεία, εργατικές ομάδες, επιτροπές και κόσμος που αγωνίζεται στο χώρο της δουλειάς του εκεί, θα ισχυριστώ ότι αυτό που εκφράστηκε από την προσέλευση του κόσμου στην πορεία ήταν η πολιτική στήριξη, το ότι έχω και εδώ τα μάτια μου στραμμένα. Αυτό από μόνο του δεν είναι κακό. Κακό θα είναι να μετεξελιχθεί αυτή η πολιτική στήριξη, σε ηγεμονία της πολιτικής ταυτότητας αντί σε ηγεμονία των αγώνων στους χώρους δουλειάς πάνω στον γραφειοκρατικό συνδικαλισμό. Οπότε, ας μην παίρνουνε τα μυαλά μας αέρα, δεν κερδίζουμε κάνοντας μια πορεία, μία κατάληψη, μία αντισυγκέντρωση. (Σε αυτό το επίπεδο για να τα πω απλά: έχουμε ήδη κερδίσει). Κερδίζουμε δίνοντας καθημερινά αγώνες, κερδίζουμε συνδέοντας αυτούς τους αγώνες.

Και ωραία εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα και ένα ερώτημα στο ζητούμενο γιατί δεν.

Για μένα δύο είναι τα εμπόδια πάνω στα οποία σκοντάφτει ο αυτόνομος εργατικός χώρος. Το ένα είναι η προτεραιότητα που δίνεται απο μερικους στην πολιτική τους ταυτότητα. Το δεύτερο ειναι η προτεραιότητα που δίνεται από μερικούς (όχι απαραίτητα άλλους) στις συντεχνιακές λογικές τους, και στους όρους πιάτσας που αντιλαμβάνονται τον εργασιακό τους χώρο. Πάνω σε αυτά τα δύο ζητήματα σκόνταψε και η κατάληψη της ΓΣΕΕ, αλλά και όποιες άλλες μικρές ή μεγάλες απόπειρες.

Δεν θα ήθελα να αναλύσω αυτά τα δύο για τα οποία μιλάω εδώ. Για την πολιτική ταυτότητα έχω μιλήσει άπειρες φορές και εγώ και άλλοι σύντροφοι (ένα πολυ σχετικό κείμενο μπορείτε να δείτε εδώ), και για την συντεχνιακή λογική δεν χρειάζεται να μιλήσω, αφού ειναι αυτή που έχει χαντακώσει άπειρες φορές τους εργατικούς αγώνες.

Συνοπτικά επομένως το ζήτημα για μένα διαμορφώνεται ως εξής: σε πολιτικό επίπεδο έχουνε επιτευχθεί εξαιρετικά σπουδαία πράγματα, ωστόσο σε πρακτικό, σε πραγματικό επίπεδο, στο επίπεδο που λέει δηλ. γινονται αυτόνομοι αγώνες και νικάνε δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα. Επίσης, πάλι στο πρακτικό επίπεδο θα πρέπει αυτός ο χώρος να αρχίσει να δρα στα επιμέρους ζητήματα της εργασιακής σχέσης και ότι μπορεί να τα μετασχηματίζει και να τα αλλάζει. Με άλλα λόγια οφείλουμε να φτιάξουμε μία δομή η οποία θα προσπαθήσει να πραγματώσει, να υλοποιήσει, να γειώσει τα πολιτικά ζητήματα που η ίδια έχει αναδείξει και τα έχει αναδείξει καλά.

Με αυτό δεν θέλω να πω ότι δεν έχουνε επιτευχθεί πράγματα, ότι δεν γίνονται και άλλες κινήσεις τέτιου τύπου. Απλά θεωρώ ότι υπάρχει μια αναντιστοιχία μεταξύ των πολιτικών στόχων που έχουνε επιτευχθεί και μεταξύ των πρακτικών ζητημάτων που έχουνε τεθεί.

Και αυτή τη διαφορά θα πρέπει να την καλύψουμε.

26 Comments:

  1. απάλευτος said...
    Τα τονισμένα γράμματα που αφορούν την πολτική ταυτότητα είναι σχεδόν ¨όλα τα λεφτά¨.

    Προσπάθησα να γράψω κάτι ανάλογο εδώ:http://athens.indymedia.org/front.php3?lang=el&article_id=1024241
    και μάλιστα πριν επεκταθεί ο...σχολιασμός,αλλά η Δ.Ο. φαίνεται πως προστατεύει το ¨αναρχικό φαντασιακό¨ και μου τα διέγραψε.
    Νομίζω πως τουλάχιστον καλό είναι να το προσθέσεις ως μια εμπεριστατωμένη άποψη πάνω στην πορεία.
    Ριζοσπαστικός Προβληματισμός said...
    Βααλ φίλε μου, πολύ καλό το κείμενο σου. Μόνη αστοχία η χρήση του όρου "αυτόνομος εργατικός χώρος" καθότι προσδίδει ένα πολύ συγκεκριμένο πολιτικό περιεχόμενο με το επίθετο "αυτόνομος" που μάλιστα δεν αντανακλά πλήρως την πραγματικότητα. Πρέπει να αλλάξουμε και την γλώσσα μας κατά τη γνώμη μου. Το "ανεξάρτητος" νομίζω είναι καλύτερο, εγώ τουλάχιστον αυτό χρησιμοποιώ περισσότερο.
    βα.αλ. said...
    Απάλευτε τι ακριβώς θέλεις να προσθέσω? Δε το πιάνω ακριβώς...

    Ρίζε (χαχα),

    το αυτόνομος δεν εχει πάντα το χαρακτήρα της πολιτικής ταυτότητας άλλωστε δεν υπάρχει κάποια αυτονομία σαν σαφής πολιτική τάση που να το χαρακτηρίζει.

    Το αυτόνομος το χρησιμοποιώ λοιπόν όχι για να χαρακτηρίσω στο πλαίσιο μιας πολιτικής μορφής, αλλά ενός πολιτικού περιεχομένου αυτό το πολιτικό περιεχόμενο που λέει απλά η "τάξη για τον εαυτό της".

    Άλλωστε "ανεξάρτητα" σωματεία υπάρχουνε. Και εμένα προσωπικά δεν με ενδιαφέρει η "ανεξαρτησία" κάποιας πολιτικής μορφής, αλλά η αυτονομία των αγώνων. Και φυσικά αυτά τα δύο ως ένα βαθμό μπορούν να συνυπάρχουνε και δεν το λεώ αποκλείοντας το ένα από το άλλο.
    Ανώνυμος said...
    Σε τρία σημεία του κειμένου του βα.αλ. γράφεται το ίδιο επιχείρημα με διαφορετικά λόγια:
    1. H κατάληψη της ΓΣΕΕ δεν μπόρεσε να απεμπλακεί από τον (και) πολιτικό της χαρακτήρα και να φροντίσει να αφήσει πίσω της οργανωτικές δομές και ανταγωνιστικές σχέσεις σε ένα ανώτερο επίπεδο από το προηγούμενο.

    2. Κακό θα είναι να μετεξελιχθεί αυτή η πολιτική στήριξη, σε ηγεμονία της πολιτικής ταυτότητας αντί σε ηγεμονία των αγώνων στους χώρους δουλειάς πάνω στον γραφειοκρατικό συνδικαλισμό.

    3. Για μένα δύο είναι τα εμπόδια πάνω στα οποία σκοντάφτει ο αυτόνομος εργατικός χώρος. Το ένα είναι η προτεραιότητα που δίνεται απο μερικους στην πολιτική τους ταυτότητα.

    Ας δούμε όμως τι σημαίνει η υποτιθέμενη άρνηση της "πολιτικής ταυτότητας" για το καλό της εργατικής τάξης:

    4. Με άλλα λόγια οφείλουμε να φτιάξουμε μία δομή η οποία θα προσπαθήσει να πραγματώσει, να υλοποιήσει, να γειώσει τα πολιτικά ζητήματα που η ίδια έχει αναδείξει και τα έχει αναδείξει καλά.

    Πραγματοποιείται λοιπόν, όπως φαίνεται στο 4, μια καραμπινάτη λαθροχειρία: Παρουσιάζεται στα 1,2,3 ο συνδικαλισμός (πασπαλισμένος με το επίθετο αυτόνομος) ως α-πολιτική ταξική πρακτική και κάθε άλλη πρακτική (αλλά κυρίως κάθε πρακτική που είναι ενάντια στο συνδικαλισμό, και τέτοιες υπήρχαν στην κατάληψη της ΓΣΕΕ) ως πολιτική, δηλαδή, σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη του blog και το σχολιαστή "ριζοσπάστικός προβλ." διασπαστική της "ενότητας της τάξης".
    Ας ξεκαθαρισουμε λοιπόν αναγκαστικά το τοπίο: Ο συνδικαλισμός είναι πολιτική πρακτική, είναι ένας συγκεκριμένος τρόπος πολιτικής δράσης. Ο συνδικαλισμός, κατά τη γνώμη μου, είναι ένας από τους τρόπους αναπαραγωγής της σχέσης κεφάλαιο, και ποτέ όσα επίθετα κι αν του φορέσουμε δεν μπορεί να είναι κάτι παραπάνω από αυτό. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι ο τελικός ορίζοντας του συνδικαλισμού είναι ο εργάτης ως εργάτης και όχι ο εργάτης ενάντια στον εργατικό του εαυτό. Αυτό, πάλι κατά την ταπεινή μου γνώμη, έχει αποδειχθεί ιστορικά αρκετές φορές και η κορυφαία απόδειξη είναι η προλεταριακή επανάσταση του 1936 στην ισπανία.
    Άρα: Το ζήτημα για το βα.αλ. και το ρ.π. είναι να μας πουν τη θέση τους για το συνδικαλισμό, να υπερασπιστούν δηλαδή στα ίσα τις ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ επιλογές τους. Έτσι μπορεί ίσως να γίνει μια ενδιαφέρουσα συζήτηση, διαφορετικά δεν υπάρχει περιεχόμενο.

    Μόλις ήμουν έτοιμος να αφήσω το σχόλιο ο βα.αλ. έβαλε ένα σχόλιο περί πολιτικού περιεχομένου, το οποίο χρειάζεται ανάπτυξη πάντα ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟ

    A devil
    βα.αλ. said...
    Διάβολε,

    συμφωνώ μαζί σου στην κριτική περί του συνδικαλισμού.

    Ποτέ όμως δεν δήλωσα όυτε εδω πέρα ούτε πουθενά αλλού ότι την επανάσταση θα την κάνουν τα συνδικάτα.

    Για μένα το ζήτημα μοιάζει απλό και θα προσπαθήσω να το αποδώσω όσο πιο απλά μπορώ.

    Η εργατική τάξη δεν είναι ένα οικονομικό μέγεθος, η εργατική τάξη είναι σχέση και σχέση με το κεφάλαιο και σχέση ενάντια στο κεφάλαιο. Η εργατική τάξη είναι οι αγώνες της.

    Τώρα, μπαίνουμε σε θέματα τακτικής και ιστορικότητας. Τι αγώνες έχει ΣΗΜΕΡΑ η εργατική τάξη στην Ελλάδα, πως αγωνίζεται και πως μπορεί να φτιάξει ή ΙΔΙΑ τον εαυτό της και όχι τα επίδοξα κομματικά στελέχη της αριστέρα σας που θέλουνε να τη φτιάξουνε για την γραφειοκρατία τους;

    Οι εργατικοί αγώνες στην Ελλάδα σε ποιο σημείο βρίσκονται;

    Και από την άλλη ο αγώνας δεν είναι κάτι ενιαίο ή κάτι που το καταπίνω ακατάβατο. Αγώνας είναι και ο αγώνας της ΓΣΕΕ για το ασφαλιστικό και ο αγώνας της ΣΒΕΟΔ για βαρέα και ανθυγειινά. Οπότε μπαίνει το θέμα και με ποιους αγώνες είμαστε. Αγώνα κάνει και το ΠΑΜΕ και η Αυτόνομη Παρέμβαση... Εμείς με αυτούς τους αγώνες είμαστε;

    Εγώ από την πλευρά μου προφανώς και όχι.

    Και για να απαντήσω στο ερώτημα σου για εμένα το ζητόύμενο δεν είναι ο συνδικαλισμός σαν συνδικαλισμός αλλά ο αγώνας στοςυ χώρους δουλειάς. Και για την ακρίβεια ένας συγκεκριμένου τύπου αγώνας στους χώρους δουλειάς που θα φέρει στα όρια της τη σχέση εργάτης σαν εργάτης ακριβώς ποια για να την ξεπεράσει και όχι για να την αναπαραγάγει.

    Και αυτό θα γίνει μόνο όταν ο αγώνας, οι αγώνες και δεν είναι μόνοι τους και δεν είναι αποκομμένοι και βοηθάμε και σπρωχνουμε προς την κατεύθυνση της γενίκευσης τους.

    Και στην τελική για να το πω απλά και όμορφα.

    Εκτός από πολιτικό υποκείμενο, κομμουνιστής αναρχικός καταστασιακός ότι θες τέλος πάντων με έχουνε ΓΑΜΗΣΕΙ στη δουλειά.

    Και απλά κάτι πρέπει να κάνω για αυτό.

    Ή να μην κάνω τίποτα επειδή ότι θα κάνω θα αναπαράγει το κεφάλαιο;
    Ανώνυμος said...
    @devil
    Το να αμφισβητούμε τον θεσμό της εργασίας είναι σημαντικό. Ωστόσο, θα πρέπει να δεχτούμε ότι και στις ελευθεριακές κοινωνίες, που θέλουμε, θα υπάρχει αναγκαστικά οικονομία, δηλαδή παραγωγή, διανομή και κατανάλωση αγαθών. Αυτό συνεπάγεται το ότι κάθε άνθρωπος θα προσφέρει στους άλλους κάτι, ώστε να παίρνει από το σύνολο ένα μεγαλύτερο όλο. Αν δεν αποδεχτούμε το αυτονόητο αυτό συμπέρασμα και δε βρούμε πειστικές λύσεις, θα γυρίζουμε συνεχώς ως κοινωνίες στο καπιταλιστικό σύστημα οικονομίας.

    @βα.αλ.
    Υπάρχει μία ξεχασμένη πρακτική ριζοσπαστικοποίησης του κόσμου της εργασίας, θαμμένη κάτω από τις λάσπες της αλλοτρίωσης και την προδιάθεση των αριστερών για πολιτικαντισμό.

    Η εργασία στον καπιταλισμό, παρ' όλη την αλλοτρίωση και τη διαμεσολάβηση της εξουσίας και του κέρδους, εξακολουθεί να έχει τα ψήγματα της προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο. Αυτά τα ψήγματα πρέπει να καλλιεργηθούν ανάμεσα στους εργαζομένους, αν θέλουμε να μιλάμε για αυτοοργάνωση της παραγωγής.

    Για να το κάνω πιο κατανοητό με ένα παράδειγμα. Όπως τόσες φορές, έτσι και πρόσφατα οι αγρότες έκαναν τεράστιες κινητοποιήσεις. Το αίτημα μονότονο. Περισσότερα λεφτά. Κάποιοι από αυτούς με πιο ελευθεριακές κατευθύνσεις έβαλαν πιο ψηλά τον πύχη. Είπαν, επειδή παράγουμε, δε θέλουμε απλώς περισσότερα λεφτά, θέλουμε εμείς οι ίδιοι να καθορίζουμε τη σχέση παραγωγής με τη φύση και να κατεύθυνόμαστε σε πιο οικολογικές πρακτικές καλλιέργειας. Έχουμε επίσης ευθύνη απέναντι στην κοινωνία να παράγουμε πιο υγιεινά προϊόντα και να αυτοδιαχειριζόμαστε τους πόρους νερού με τον καλύτερο τρόπο. Εμείς εν ολίγοις που παράγουμε, θα παίρνουμε τις αποφάσεις για το πως θα γίνεται η παραγωγή με βάση τις ανάγκες και το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου. Δε θα ζητιανεύουμε απλώς για περισσότερα χρήματα από τους κρατικούς μηχανισμούς μέσα από ένα πελατειακό σύστημα, που καταστρέφει εμάς και τη φύση.

    Τέτοιες πρακτικές μας φέρνουν πιο κοντά στην προοπτική αυτοοργάνωσης της παραγωγής. Πρακτικές πολιτικαντισμού που μιλούν αποκλειστικά και μόνο για οικονομικές διεκδικήσεις των εργαζομένων και υιοθετούνται ανεξαιρέτως από τους αριστερούς (λόγω της κλασικής φιλοσοφικής υλιστικής παράδοσης) έχει αποδειχθεί ιστορικά ότι δεν οδήγησαν πουθενά.

    Ξέρω ότι τέτοιες λογικές δύσκολα γειώνονται στην πράξη, αλλά η στείρα πρακτική των οικονομικών διεκδικήσεων οδηγεί αναγκαία στη συνδιαχείριση της μισθωτής σκλαβιάς και τίποτα παραπάνω.

    ΥΓ. Το ζήτημα βέβαια περιπλέκεται για γαμημένες εργασιακές σχέσεις στον καπιταλισμό που κανένα ψήγμα προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο δεν έχουν, και είναι πολλές.
    Ανώνυμος said...
    Καταρχήν με τον Inlovewithlife διαφωνώ πλήρως και δεν υπάρχει βάση συζήτησης. Η γνώμη μου εξάλλου είναι ότι ακριβώς αυτές οι απόψεις του τον ώθησαν να πάρει ξεκάθαρη θέση ενάντια στην εξέγερση με ποστ που ανέβασε στο μπλόγκ του και μιλούσε για 200 ανεγκέφαλους που κατέστρεψαν την πορεία της Δευτέρας 8/12. Επίσης πιστεύω ότι με το ΥΓ του αναιρεί σε μεγάλο βαθμό αυτά που έγραψε πριν.
    Τώρα για αυτά που γράφει ο Βα.αλ. συμφωνώ απόλυτα ότι πρέπει να κάνει ο καθένας κάτι στη δουλειά του και δεν απαξιώνω τίποτα από αυτά που κάνουν καθημερινά οι προλετάριες και οι προλετάριοι. Κάθε μικρή άρνηση έχει τη σημασία της. Εδώ όμως συζητάμε ένα άλλο πολύ σοβαρό θέμα. Συζητάμε αν ΣΗΜΕΡΑ ο συνδικαλισμός μπορεί έστω να έχει επιτυχίες για ΟΛΟΥΣ όσους συμμετέχουν στο συνδικαλιστικό αγώνα. Έχω προσωπική γνώση των προσπαθειών που έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα στους ωρομίσθιους καθηγητές, στον ΟΤΕ, στις καθαρίστριες της ΟΙΚΟΜΕΤ και στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός (τα οποία δεν έχω το χρόνο να αναπτύξω εδώ). Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις ο συνδικαλισμός έχει οδηγήσει σε περεταίρω διαίρεση τους εργαζόμενους, διαίρεση που έχει υλικές βάσεις στη σημερινή πραγματικότητα. Δηλαδή για να χρησιμοποιήσω τα λόγια σου συζητάμε αν ο συνδικαλισμός είναι «ένας συγκεκριμένου τύπου αγώνας στους χώρους δουλειάς που θα φέρει στα όρια της τη σχέση εργάτης σαν εργάτης ακριβώς πια για να την ξεπεράσει και όχι για να την αναπαραγάγει».
    Τέλος είμαι αναγκασμένος να επιμείνω στο ότι ο συνδικαλισμός είναι ΠΟΛΙΤΙΚΗ θέση γιατί με αυτά που γράφεις στο τέλος πάλι για τις ταυτότητες του αναρχικού και του εργάτη φαίνεται σα να σφυρίζεις αδιάφορα γι’ αυτό το θέμα. Πιστεύω δηλαδή ότι πρέπει αυτοκριτικά να δεις αν το ότι προπαγανδίζεις ξεκάθαρα το συνδικαλισμό που προωθείται από δράσεις τύπου της πορείας στην πλ. Βικτωρίας, εντάσσεται απλώς στο ότι σε έχουν γαμήσει στη δουλειά και πρέπει να κάνεις κάτι, ή αν τελικά πρόκειται για την πολιτική σου θέση (την οποία όμως αναιρείς αν συμφωνήσεις μαζί μου στην κριτική στο συνδικαλισμό). Οι αντιφάσεις υπάρχουν παντού. Το θέμα είναι τι κάνουμε με αυτές.
    A devil
    vaggeo said...
    Διάολε,

    χωρίς να διαφωνήσω σε αυτά που λες πιστεύω πως τα παραδείγματα που θέτεις είναι πολύ λίγα (και καλό θα ήταν να τα αναπτύξεις όταν βρεις χρόνο). Και αυτό γιατί πέρα από τους αγώνες που παραθέτεις υπάρχουν και άλλοι σχετικά πρόσφατοι αγώνες που δε δημιούργησαν υλικούς διαχωρισμόυς. Αυτά τα λέω βέβαια χωρίς να έχω συμμετάσχει σε αυτούς αλλα πιστεύω πως η απεργία των δασκάλων, των εργαζομένων στους ΟΤΑ καθώς και αυτών της Ολυμπιακής και της ΔΕΗ δεν δημιούργησαν τέτοιους διαχωρισμόυς.
    Κοινό όλων αυτών των αγώνων βέβαια είναι ότι ηττήθηκαν αλλά ειδικά για τον αγώνα των δασκάλων (και των φοιτητών πιο πριν) πιστεύω πως ήταν αγώνας ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ όπως συζήτιέται..
    βα.αλ. said...
    Καταρχήν,

    γράφω:

    Για μένα δύο είναι τα εμπόδια πάνω στα οποία σκοντάφτει ο αυτόνομος εργατικός χώρος. Το ένα είναι η προτεραιότητα που δίνεται απο μερικους στην πολιτική τους ταυτότητα. Το δεύτερο ειναι η προτεραιότητα που δίνεται από μερικούς (όχι απαραίτητα άλλους) στις συντεχνιακές λογικές τους, και στους όρους πιάτσας που αντιλαμβάνονται τον εργασιακό τους χώρο.

    Επομένως, είναι σαφές για εμένα αλλά και για τον αναγνώστη πιστεύω ότι θα είμαι ο τελευταίος που θα χειροκροτήσει και καταπιεί "ακατέβατη" την όποια μικρο η μεγαλοσυνδικαλιστική διεκδίκηση.

    Ξαναείπα ότι το ζητούμενο για εμένα είναι οι αγώνες στους χώρους δουλειάς. Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι πολύ διαφορετικό απο το να υπερασπίζομαι το συνδικαλισμό ακατέβατο. Πράγμα που ποτέ δεν έκανα. Ακόμα και η ίδια η πολιτική μου δραστηριότητα εντοίζεται κυρίως σε μη θεσμικές εκδοχές του "συνδικαλισμού".

    Ακόμα και ιστορικά αν το δούμε συνδικαλισμό κάνανε και η IWW συνδικαλισμό έκανε και ALF-CIO... Νομίζώ ότι είσαι σε θέση να καταλάβεις ότι παρόλο που και οι 2 συνδικαλισμό κάνανε υπάρχουνε σαφείς διαφορές μεταξύ τους.

    Επομένως το θέμα μας δεν είναι αν αγωνίζεσαι στο χώρο της δουλειάς σου αλλά πως αγωνίζεσαι.

    Με αυτή την έννοια. Το να λες θέλω 10 ευρώ παραπάνω από μόνο του δε λέει τίποτα.

    Σημασία έχεις πως τα ζητάς. Με τι διαδικασίες, με τι τρόπους και τι πλαίσιο. Άλλο το "καλό μου αφεντικό δώσε κάτιτις παραπάνω" και άλλο το "σκάσε τωρα 10 ευρώ παραπάνω γιατί αυριο δε θα εχεις εργοστάσιο".

    Ο συνδικαλισμός είναι κεντρικό πολιτικό ζητούμενο μόνο για τους αναρχοσυνδικαλιστές αν δεν κάνω λάθος, όλες οι υπόλοιπες τάσεις και ρεύματα τον θεωρούνε συμπληρωματικό. Οι μέν κουμμουνιστές κινούμενοι στη γραμμή Λένιν και οι μεν αναρχικοί στα νέτα σκέτα ζητήματα εξουσίας που δεν υπάρχουνε σε έναν εργατικό αγώνα (νομίζουνε δηλ...).

    Προσωπικά για εμένα οι αγώνες στους χώρους δουλειάς είναι κεντρική πολιτική επιλογή όχι σαν αγωνες στους χώρους δουλειάς αλλά σαν αγώνες σκέτοι. Αν με διαβάζεις θα έχεις προσέξει ότι η θεματολογία μου δεν είναι τόσο στενή.

    Τέλος δεν προπαγάνδισα ανοιχτά και άκριτα όπως είδες την διαδήλωση στην Βικτώρια.

    Μια αναδήμοσίευση έκανα, πήγα στη διαδήλωση, παρακολουθώ στενά τι γίνεται και έγραψα και τη γνώμη μου.

    Δεν είδα να κάνω τεμενάδες σε κανέναν και για την ακρίβεια έθιξα και θα θίγω συνεχώς ζητήματα και προβλήματα που πάνε πίσω κατα την γνώμη μου τα πράγματα.

    Τώρα, για να έρθουμε σε σένα και στο κυρίως επίδικο.

    Τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνουμε; Πως να αγωνιζόμαστε στη δουλειά μας ή στη γειτονιά μας; Τι ζητήματα πρέπει να βάζουμε και πως να τα βάζουμε;

    ΥΓ.

    Όσον αφορά τον inlovewithlife αν και δε θέλει υπεράσπιση ειδικά για αυτά που λες για το κείμενο του εκείνο και όντως το έγραψε αλλά πολύ περισσότερο αναγνώρισε στον εαυτό του τι μαλακίες κάθομαι και λέω. Οπότε μην υπερβάλλεις ότι τάχθηκε κατά της εξέγερσης. Έκανε την αυτοκριτική του πολύ σύντομα από όσο θυμάμαι. Οι άλλες του απόψεις ειναι συζητίσιμες αλλά μη λέμε και ότι θέλουμε.
    Ανώνυμος said...
    Δεν έχει σημασία στην εδώ συζήτηση αλλά. Το κείμενο αυτό που μιλάει ο devil πράγματι το έγραψα σε μεγάλη συναισθηματική φόρτιση. Δε θα κάτσω να αναλύσω τι με έκανε να το γράψω. Ήταν πάντως τελείως λάθος (για άλλους λόγους το έγραψα από αυτούς που πιστεύει ο devil). Επέλεξα όμως να μην το σβήσω αλλά να γράψω πάνω του το γιατί είναι λάθος. Όποιος θέλει βέβαια μπορεί να με κρίνει μόνο με βάση αυτό το λάθος κείμενο, όπως και να μη βρίσκει βάσεις συζήτησης μαζί μου.

    Ωστόσο το δικό μου ΥΓ δεν αναιρεί τις προηγούμενες σκέψεις του σχολίου μου. Δεν είναι όλες οι δουλειές αντικοινωνικού περιεχομένου. Την αλλοτρίωση από το προϊόν της εργασίας δε μπορούμε να την επικροτούμε αλλά πρέπει να την σπάμε.

    Και κάτι άλλο. Τα πράγματα δεν είναι ληγμένα. Τίποτα δεν είναι ληγμένο υπέρ του καπιταλισμού μέσα στις κοινωνίες. Όλα είναι υπό διαρκή διαπάλη. Το να θεωρούμε ότι τα πράγματα είναι ληγμένα (αντικοινωνικό περιεχόμενο της εργασίας, αλλοτρίωση κτλ) και να ψάχνουμε "καθαρά" αποκούμπια σκέψης είναι η ταφόπλακα του ιδεαλισμού. Δεν υπάρχει η απόλυτη καθαρότητα μέσα στον καπιταλισμό, ούτε πρόκειται ποτέ να τη βρούμε. Αυτό που υπάρχει είναι άνθρωποι.

    @βα.αλ.

    Δε μπορώ να φανταστώ κάποια άλλη μορφή οργάνωσης πέρα από τον συνδικαλισμό στους χώρους δουλειάς (δε μιλάω φυσικά για τον τύπο συνδικάτου που διαμορφώνουν οι αστικοί νόμοι). Επίσης, διόρθωσέ με αν κάνω λάθος, αλλά όσες προσπάθειες έγιναν, τουλάχιστον στην Ελλάδα, έξω από συνδικαλιστικές μορφές οργάνωσης οποιουδήποτε τύπου ή λειτουργίας, δεν είχαν ιδιαίτερη "επιτυχία" στους αγώνες.

    Το συνδικάτο βάσης για μένα είναι η μόνη λύση με το πέταγμα των κομμάτων και των ιδεολογικοποιήσεων απέξω. Όταν βρεθεί ένας καλύτερος τρόπος, οκ.
    Ριζοσπαστικός Προβληματισμός said...
    Προς τον a devil αλλά και όλους και όλες


    Συγνώμη που άργησα να απαντήσω, δεν είμαι κλασσικός blogger, σόρι.

    Έχουμε και λέμε.

    Α) Καταρχήν: Άλλο το εργατικό κίνημα και οι εργατικοί αγώνες, άλλο ο συνδικαλισμός. Υπάρχουν αγώνες που δεν γίνονται με τη μορφή συνδικάτων π.χ. γίνονται από επιτροπές, ομάδες κτλ. Για το περιεχόμενο αγώνα θα πω παρακάτω.

    Β) Ως προς τη μορφή. Το θέμα είναι να δημιουργούνται συλλογικότητες αγώνα. Τι μορφή θα έχουν; Σχετικά με τις πολιτικό-συνδικαλιστικές μορφές υπάρχει το rizospastes.blogspot.com/2008/06/blog-post_22.html
    Εκεί ρητά αναφέρονται τα προβλήματα της μορφής σωματείο/συνδικάτο κτλ. Αναφέρονται επίσης τα πολιτικά χαρακτηριστικά εκείνα (χαρακτηριστικά της τάσης) που προσωπικά προκρίνω.

    Γ) Περιεχόμενο. Δεν έχει υπάρξει αγώνας που να μην ξεκινά ως μέρος της σχέσης κεφάλαιο π.χ. για αυξήσεις 10%, δωρεάν πρόσβαση στην υγεία, στους δημόσιους χώρους κτλ. Δεν έχει υπάρξει αγώνας που να ξεκινά με το «επανάσταση, κατάληψη της εξουσίας ή κατάργηση της εξουσίας, τέρμα το Κράτος κτλ.». Υπάρχουν όμως αντιφατικά αιτήματα με την έννοια ότι μπορεί εργάτες να ζητούν πράγματα που προϋποθέτουν την σχέση κεφάλαιο («δώστε μας αύξηση») και ταυτόχρονα το ξεπέρασμα της («ζητάμε εργατικό έλεγχο στα μέσα παραγωγής» = τι δουλειά θα κάνει το αφεντικό τότε;). Φυσικά ο εργατικός έλεγχος και μόνο δεν ξεπερνά τον καπιταλισμό (χρήμα, κράτος κτλ.) αλλά χτυπά μια θεμελιακή συνιστώσα του, το διευθυντικό δικαίωμα. Ακόμα παραπέρα, η συλλογική αυτοδιαχείριση χτυπά την θεμελιακή συνιστώσα της ατομικής ιδιοκτησίας. Η Ισπανία, ναι, έδειξε ότι δεν φτάνει για να καταργηθεί ο καπιταλισμός, σύμφωνοι. Αυτό όμως που θέλω να πω είναι ότι τα περιεχόμενα των εργατικών αγώνων -ειδικά σε περιόδους μη-οξυμμένης ταξικής πάλης που πρέπει να αντιμετωπίσουμε σήμερα- συνήθως είναι «μέσα στην σχέση», κάποιες φορές αμφισβητούν καίριες πλευρές της σχέσης (διευθυντικό δικαίωμα, ατομική ιδιοκτησία) και ποτέ δεν έχω μάθει για αγώνα που ξεκίνησε με το «τέλος ο καπιταλισμός» (κατάργηση χρήματος, κρατικής εξουσίας, κοινωνικοποίηση κοινωνικού πλούτου, νέοι τρόποι κοινωνικής αναπαραγωγής κτλ.).

    Δ) Βέβαια με αυτά που κάνουν οι εργάτες μπορεί να καταργούν τον καπιταλισμό στην πράξη π.χ. να καταργήσουν το χρήμα, να πάρουν την κοινωνική διαχείριση του εργοστασίου αλλά και μιας ολόκληρης περιοχής στα χέρια τους όπως στην Βαρκελώνη. Αυτό όμως το έχουμε δει σε συνθήκες οξυμμένης ταξικής πάλης και αφού οι αστοί αδυνατούν να καταστείλουν ή να ενσωματώσουν τον αγώνα, το περιεχόμενο του αγώνα των εργατών. Επίσης: στην πρόσφατη εξέγερση όπου έλειπαν κατά βάση τα ρητά αιτήματα υπήρχαν πρακτικές αμφισβήτησης της σχέσης κεφάλαιο π.χ. καταστροφή της ατομικής ιδιοκτησίας, κοινωνικοποίηση των εκτυπωτικών μηχανημάτων στην ΑΣΟΕΕ. Σε καμιά περίπτωση δεν υπήρχαν πρακτικές πλήρως κατάργησης της σχέσης κεφάλαιο εκτός αν θεοποιήσουμε τις καταλήψεις και πούμε ότι οι εξεγερμένοι έζησαν τον κομμουνισμό, την αναρχία κτλ. για 5 ώρες, 2 μέρες κτλ. (γιατί ο κομμουνισμός σκόνταφτε στο ότι π.χ. η παραγωγή δεν σταμάτησε στο 95% των τόπων παραγωγής του κοινωνικού σχηματισμού που βίωσε την εξέγερση, της Ελλάδας, και οι εργαζόμενοι εξεγερμένοι έπρεπε να δουν πως θα διαχειριστούν την απουσία από τη δουλειά τους αν απουσιάζαν από αυτήν). Φυσικά μεταφορικά πολλές φορές λέμε ότι στον αγώνα οι εργάτες ζουν τον κομμουνισμό με τις σχέσεις που αναπτύσσουν κτλ. αλλά δεν εννοούμε ότι αυτή είναι η θεμελιακή κατάργηση της σχέσης κεφάλαιο.

    Ε) Το ερώτημα του βα.αλ. είναι νομίζω το πιο σημαντικό a devil. «Τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνουμε; Πως να αγωνιζόμαστε στη δουλειά μας ή στη γειτονιά μας; Τι ζητήματα πρέπει να βάζουμε και πως να τα βάζουμε;» Θα πρόσθετα: αν στον χώρο δουλειάς κάθε αίτημα/περιεχόμενο κινδυνεύει να αναπαράγει τη σχέση κεφάλαιο, να αναπαράγει τον εργάτη σαν εργάτη, να «γίνεται συνδικαλισμός» (είτε έχουμε σωματείο είτε όχι) εσύ τι λες ότι πρέπει να κάνουμε σχετικά με αυτό;

    Καληνύχτα, δεν είμαι blogger που γράφει καθημερινά και με παιδεύετε... :-)
    Ανώνυμος said...
    Ο a devil βάζει αρνητικά, επιτρέψτε μου να πω, κάποια σημαντικά ζητήματα που αξίζει να συζητηθούν.
    Και λέω αρνητικά, γιατί κατά κάποιο τρόπο αναπαράγει την γνωστή ιδεολογία ενός μεγάλου μέρους της πολιτικής υποκειμενικότητας που αυτοπροσδιορίζεται ως α/α, ή δεν ξέρω πως αλλιώς.
    Συνοπτικά.
    α. Θεωρεί ότι το ο Βααλ αντιμετωπίζει τον συνδικαλισμό ως "α-πολιτική ταξική πρακτική", γράφοντας: " Παρουσιάζεται στα 1,2,3 ο συνδικαλισμός (πασπαλισμένος με το επίθετο αυτόνομος) ως α-πολιτική ταξική πρακτική".
    Δεν θα γράψω για να ερμηνεύσω το βααλ, αλλά εγώ δεν καταλαβαίνω έτσι τα γραφόμενα του. Εκτιμώ ότι κριτικάροντας άγρια την "πολιτική ταυτότητα" δεν την κριτικάρει από μεταμοντέρνες "απολιτικές" θέσεις, ούτε από υπερ-πολιτικές θέσεις. Στην πραγματικότητα, αυτό που καταλαβαίνω εγώ σαν κριτική της "πολιτικής ταυτότητας", αναλύεται στην κριτική της ιδεολογίας, των ιδεολογικών αφαιρέσεων, του διαχωρισμού της θεωρίας από την δράση, την διάσπαση της πράξης δηλαδή.
    Με αυτή την έννοια, η υπεράσπιση μιας πολιτικής ταυτότητας, μέσα στις εργατικές συλλογικότητες, υπεράσπιση στο ιδεολογικό επίπεδο, στο επίπεδο της "καθαρότητας", δεν είναι απλώς "διασπαστική της τάξης", είναι πολύ περισσότερο τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια ανάπτυξης μιας συλλογικότητας που θα αναζητά έμπρακτα να κοντράρεται με την σχέση κεφάλαιο και την σχέση κράτος στην καθημερινότητα της, αναζητώντας εκείνες τις μορφές κι εκείνα τα περιεχόμενα που αντιστοιχούν στην συνθήκη που υπάρχει γύρω της και που φυσικά θα υπερασπίζονται την ισότητα, και την δημοκρατία στο εσωτερικό της και την αυτονομία στις σχέσεις της.
    β. Με την ίδια έννοια, βλέπω την κριτική στον "συνδικαλισμό σαν έναν από τους τρόπους αναπαραγωγής της σχέσης κεφάλαιο, επειδή...ο τελικός ορίζοντας του συνδικαλισμού είναι ο εργάτης ως εργάτης και όχι ο εργάτης ενάντια στον εργατικό του εαυτό. ", όχι απλώς σαν βαθιά αφηρημένη αντίληψη, αλλά σαν λάθος αντίληψη, νέτα σκέτα.
    Γιατί είναι λάθος;
    Θα το εξηγήσω και πάλι συνοπτικά.
    Αν με την έννοια "συνδικαλισμός", ο διάβολος αντιλαμβάνεται την κορπορατίστικη μορφή "συνδικάτο", την μορφή που αντιστοιχούσε στο φορντιστικό μοντέλο παραγωγής, πράγματι, πριν πενήντα-εξήντα χρόνια (και βάλε...), αυτά ήταν τα συνδικάτα: οι εγγυητές της σχέσης κεφάλαιο, μέσα από την αναπαραγωγή της σχέσης εργασία, ως σχέσης υποταγμένης στο κεφάλαιο. Σήμερα που τα συνδικάτα είναι απόλυτα υποταγμένα στο κράτος, ο ρόλος αυτός δεν ισχύει. Τα συνδικάτα σήμερα, δεν είναι απλές γραφειοκρατίες: είναι στην πραγματικότητα οργανικά κομμάτια του κράτους, που αδυνατούν να αναπαράγουν την σχέση κεφάλαιο, πλήρως ξεφτιλισμένα και απονομιμοποιημένα στα μάτια των εργατικών στρωμάτων που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν.
    Αν τώρα με την έννοια "συνδικαλισμός", ο a devil, αντιλαμβάνεται κάθε μορφή οργάνωσης για την καθημερινή κόντρα με τα αφεντικά, προφανώς ξανακάνει λάθος. Κι αυτό είναι λάθος, επειδή προβάλλει ένα αφηρημένο σχήμα ερμηνείας ("ο τελικός ορίζοντας του συνδικαλισμού είναι ο εργάτης ως εργάτης και όχι ο εργάτης ενάντια στον εργατικό του εαυτό"),που βάζει στο ίδιο τσουβάλι τον παραδοσιακό συνδικαλισμό, με κάθε μορφή/ περιεχόμενο οργάνωσης, κόντρα στην μισθωτή σκαβιά, στην καθημερινότητα και στην πράξη όμως, όχι στα βιβλία και στις θεωρίες.
    Η θέση του είναι ανάλογη με αυτή μιας ορισμένης αναρχικής αντίληψης που κάνοντας (σωστά) κριτική στην μορφή κόμμα σαν γραφειοκρατικό οργανισμό, και απορρίπτοντας την, απορρίπτει ταυτόγχρονα κάθε μορφή πολιτικής οργάνωσης των αναγκών και των επιθυμιών των πολιτικών υποκειμένων, σαν γραφειοκρατική.
    (Αυτό στις αίθουσες των μαιευτηρίων το λένε: "μαζί με τα νερά της σκάφης πετάω και το μωρό").
    Εννοείται ότι το να αντιληφθεί κάποιος την ήττα της ισπανικής επανάστασης σαν "ιδεολογικό λάθος", δεν είναι κατά την δική μου -επίσης ταπεινή- γνώμη, απλά ιστορικό λάθος, είναι ξεκάθαρος ιδεαλισμός (εκτός κι αν δεν κατάλαβα καλά, επειδή δεν επεξηγείται κι επαρκώς αυτή η θέση).
    Από κει και πέρα.
    Αδυνατώ να κατανοήσω την παράγραφο του επόμενο σχολίου του a devil:
    "Τώρα για αυτά που γράφει ο Βα.αλ. συμφωνώ απόλυτα ότι πρέπει να κάνει ο καθένας κάτι στη δουλειά του και δεν απαξιώνω τίποτα από αυτά που κάνουν καθημερινά οι προλετάριες και οι προλετάριοι. Κάθε μικρή άρνηση έχει τη σημασία της. Εδώ όμως συζητάμε ένα άλλο πολύ σοβαρό θέμα. Συζητάμε αν ΣΗΜΕΡΑ ο συνδικαλισμός μπορεί έστω να έχει επιτυχίες για ΟΛΟΥΣ όσους συμμετέχουν στο συνδικαλιστικό αγώνα".
    Δηλαδή από την μια "κάθε μικρή άρνηση έχει την σημασία της",(παρά το ότι "αναπαράγει την σχέση κεφάλαιο";) και από την άλλη "συζητάμε αν σήμερα ο συνδικαλισμός μπορεί να έχει επιτυχίες για όλους οσους συμμετέχουν στον συνδικαλιστικό αγώνα".
    Κατά την γνώμη στην παραπάνω παράγραφο υπάρχει πράγματι -ας μου επιτρέψει o devil να πω- αντίφαση. Θέλω όμως να κάνω μια υπόθεση για την προέλευση της.
    Η αντίφαση αυτή κατά την γνώμη μου, πάλι(!!!), προέρχεται από το γεγονός ότι ο devil, αλλά όχι μόνο, αδυνατεί να ερμηνεύσει τον κάθε αγώνα που δίνουν οι εκμεταλλευόμενοι (σαν μορφή/ περιεχόμενο), σε σχέση πάντα με την ταξική σύνθεση(τεχνική/ πολιτική) που αντιστοχεί σε μια συγκεκριμένη κοινωνικό-ιστορική στιγμή, και γι'αυτό επαφίεται σε ιδεολογικά σχήματα ερμηνείας της πραγματικότητας.
    Θα πω ένα παράδειγμα (χωρίς φυσικά να το χρεώνω στον devil), που είναι καλό για να δείξει τι εννοώ.
    Έλεγε μια ζωή, μια αντιεξουσιαστική αντίληψη: ο αγώνας για τον μισθό είναι "αγώνας για την τσέπη", είναι συντεχνιακός, είναι "μόνο για την κατανάλωση", είναι φτου- κακά, κλπ, κλπ.
    Ωστόσο οι ιταλοί αγωνιστές στην διάρκεια της δεκαετίας του 70 αντιλαμβάνονταν τον αγώνα για το μισθό του "εργάτη-μάζα"(όπως έλεγαν), σαν μέθοδο οργάνωσης της τάξης και σαν επίθεση στην πολιτική λιτότητας που επιβάλλει το κεφάλαιο (οπως γράφει κάπου ένας γνωστός αγωνιστής της περιόδου αυτής). Εγώ αυτό το καταλαβαίνω ως εξής: ότι χρησιμοποιούσανε τον αγώνα για τον μισθό και για να έρθουν σε επαφή με τις ευρύτερες εργατικές μάζες και για να παλέψουν ενάντια στις επιλογές κράτους και κεφαλαίου στον τομέα της εργασίας και της οικονομίας, ικανοποιώντας παράλληλα τις ανάγκες τους (τις δικές τους και των εκμεταλλευόμενων).

    Ρωτάω τώρα εγώ αυτό που ρωτάει και ο ριζοσπ. προβληματισμός
    (γιατί τελικά αυτό είναι το ζήτημα)τον a devil, αλλά κι όποιον άλλο υποστηρίζει τα ίδια:
    "Τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνουμε; Πως να αγωνιζόμαστε στη δουλειά μας ή στη γειτονιά μας; Τι ζητήματα πρέπει να βάζουμε και πως να τα βάζουμε;»
    ...Αν στον χώρο δουλειάς κάθε αίτημα/περιεχόμενο κινδυνεύει να αναπαράγει τη σχέση κεφάλαιο, να αναπαράγει τον εργάτη σαν εργάτη, να «γίνεται συνδικαλισμός» (είτε έχουμε σωματείο είτε όχι) εσύ τι λες ότι πρέπει να κάνουμε σχετικά με αυτό;"

    Με άλλα λόγια: εκτός από το να πάμε σπιτάκι μας, ή να κάνουμε "υψηλή θεωρία", εκτός από το κλειστούμε στο αυτοδιαχειριζόμενο καβουκάκι μας, εκτός από το αναλωνόμαστε σε ακτιβίστικες μαλακιούλες, υπάρχει τίποτα να κάνουμε στο εδώ και στο σήμερα, για να αλλάξουμε την ζωή που ζούμε, συλλογικά και στην κατεύθυνση των αναγκών και των επιθυμιών μας;



    Υ.γ. αν κάπου είμαι οξύς (επί του προσωπικού) στα παραπάνω ας γίνει προσπάθεια να λειανθεί η οξύτητα αυτών που λέω: σε ένα βαθμό ήταν και δικές μου οι απόψεις του devil, πριν από καμιά 10αριά χρόνια" (αν και πάντα η πρακτική μου ήταν διαφορετική, όπου ήμουν προσπαθούσα να κάνω/ συμμετέχω σε κόντρες·αυτό κι αν ήταν αντίφαση...). Είναι γνωστό ότι με τις παλιές μας απόψεις, συμβαίνει ότι συνήθως και με τα ελαττώματα μας: όταν τα δικρίνουμε στους άλλους, μας ανεβάζουν κατά ένα παράξενο τρόπο την πίεση παραπάνω, από αυτό που τους αντιστοιχεί.
    Hobo
    βα.αλ. said...
    Ρίζε, έτσι και με ξαναπείς blogger την επόμενη φορά που θα βρεθούμε ενώπιος ενωπίω να είσαι οπλισμένος. Όχι μόνο με τα όπλα της κριτικής που αυτά ειναι ενσωματωμένα αλλά με κανονικά όπλα. Εγώ θα είμαι.

    Ρε Hobo, κρύβε χρόνια, μας δίνεις όλους στεγνά.
    fonaklas i redlyr said...
    “μιας συλλογικότητας που θα αναζητά έμπρακτα να κοντράρεται με την σχέση κεφάλαιο και την σχέση κράτος στην καθημερινότητα της, αναζητώντας εκείνες τις μορφές κι εκείνα τα περιεχόμενα που αντιστοιχούν στην συνθήκη που υπάρχει γύρω της και που φυσικά θα υπερασπίζονται την ισότητα, και την δημοκρατία στο εσωτερικό της και την αυτονομία στις σχέσεις της”.

    Όταν το αυτόνομο ή ανεξάρτητο το κίνημα διαβάζει/ακούει φράσεις σαν αυτή του Hobo, που σκιαγραφεί το ριζοσπαστικό ζητούμενο, έχω την εντύπωση ότι δεν την ακούει όλη: «την ισότητα, και την δημοκρατία στο εσωτερικό της και την αυτονομία στις σχέσεις της» την ακούει…. Τη «συνθήκη γύρω της» δεν την ακούει. Για τον ίδιο λόγο και πολλές φορές διαβάζω πλέον ότι αναλύουμε τις Πρακτικές μας, αλλά από την ανάλυση αυτών των πρακτικών μας απουσιάζει πλήρως η συνθήκη και οι όροι ζωής στις οποίες αυτές οι πρακτικές αναπτύσσονται – ή αν δεν απουσιάζει τελείως, ιδεολογικοποιείται μέσα από τη λαϊκή σοφία «όλοι στο ίδιο – επισφαλές - καζάνι βράζουμε».

    Λοιπόν, αυτό που γενικά παρατηρώ είναι ότι και στα καλύτερα των εγχειρημάτων αυτοοργάνωσης στους χώρους δουλειάς, η αναζήτηση αυτών των μορφών και αυτών των περιεχομένων «που φυσικά θα υπερασπίζονται την ισότητα, και την δημοκρατία στο εσωτερικό της και την αυτονομία στις σχέσεις της» αποκόπτεται, διαχωρίζεται, γίνεται ταυτότητα, εις βάρος μιας σοβαρής δουλειάς ανάλυσης αυτού που ο devil καλά λέει «υλικών όρων διαχωρισμού» των εργαζομένων μεταξύ τους, η οποία θα επιτρέψει και μια διαφορετική ζύμωση/απεύθυνση στους χώρους εργασίας. Των υλικών όρων της Ελλάδας, έτσι, όχι της Γαλλίας ή της Ιταλίας. Αυτός είναι και ο ιδιότυπος ακτιβισμός αυτών των εγχειρημάτων, ο οποίος δεν καλυτερεύει αν τον ονομάσουμε τακτικισμό ή πρακτικισμό. Για μένα εκεί οφείλεται και η αναντιστοιχία «διαδικασίας – διαδήλωσης».

    Η σχέση ή η διαδικασία «σύντροφος» που απαιτείται για να αναδυθούν ριζοσπαστικά αιτήματα, αιτήματα ξεπεράσματος κοινωνικών σχέσεων και διαχωρισμών, σε ένα εργασιακό χώρο για να ‘χει νόημα προϋποθέτει τη σχέση «συνάδελφος». Σε γενικές γραμμές θεωρώ και το σωματείο μια σχέση, όπως όλες τις οργανωτικές μορφές. Και αν δούμε το πράμα ειλικρινά, οι καλές αυτοοργανωμένες προσπάθειες προσπαθούν να δημιουργήσουν όχι ριζοσπαστικές συντροφικές εργατικές σχέσεις, αλλά συναδελφικές, εκεί ακριβώς που αυτές έχουν αποδιαρθρωθεί πλήρως. Όμως, όπως κατατέθηκε και από τους παραπάνω, η αυτοοργάνωση και γενικά η ζύμωση στους χώρους δουλειάς δεν έχει ριζοσπαστική αξία αν περιορίζεται σε μια τέτοια σωματειακή νοοτροπία, ακόμα και μία "χωρίς ιδεολογικοποιήσεις [συνδικαλιστικής αντιπροσώπευσης;] και κόμματα". Έχει δηλαδή αξία, γιατί μπορεί να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας αν είναι επιτυχημένη, αλλά δεν αίρει την αναντιστοιχία διαδήλωσης-αγώνα, που σωστά εντοπίστηκε. Δεν αφήνει βάσεις για το μέλλον, απλά μένει μια σημαντική μεν, μεμονωμένη κινητοποίηση δε. Γιατί δε μιλάει στον καθένα. Ή μάλλον μιλάει με μισόλογα. Όσο μπορεί να σου μιλήσει μια απεργία κάπου στον κόσμο, αν δεν είσαι γενικά συμπαθούν των απεργιών.

    Και εδώ είναι το δεύτερο πρόβλημα: το πρόβλημα που έχουν άλλες προσπάθειες οι οποίες με βρίσκουν ενάντιο είναι ότι ενώ δεν έχει καν οικοδομηθεί αυτή η σχέση, η «συναδελφική», το «we are in this together”, ορισμένοι/ες επιχειρούν να οικοδομήσουν μια σχέση που θέτει τα ζητήματα με όρους ξεπεράσματος της – ξεπεράσματος της συντεχνιακής/ διαπραγματευτικής/ ενσωματωτικής της όψης. Αυτό γίνεται επειδή ακριβώς η «πολιτική ταυτότητα» εισβάλει, έχει προτεραιότητα, για όσους/ες έχουν πολιτική ταυτότητα. Η πολιτική ταυτότητα δεν είναι μόνο ένα πολιτικό «ανήκειν» - αυτό είναι για τους ΚΚΕδες -, αλλά και μια δεξαμενή αρχών, ιδεών και κοινωνικότητας, ανταγωνιστική προς τις συνήθεις αρχές, ιδέες και στενές σχέσεις που πολλοί συνάδελφοι «χωρίς πολιτική ταυτότητα» αναπτύσσουν με τον κόσμο και μεταξύ τους.
    Με αυτό θέλω να πω ότι θα πρέπει να είναι κανείς ειλικρινής ως προς τις προθέσεις, γνώσεις, αντιλήψεις, «αρχές» του/της ακόμα, και όχι να θεωρεί τους συναδέλφους ανεπίδεκτους μαθήσεως, πέρα από συντεχνιακά αιτήματα, εγκλωβισμένους σε ρόλους ή αναλώσιμους σε σχέση με τους «συντρόφους» εκτός εργασίας. Και ναι, το να συμμετέχει κανείς σε δυο τρία πράγματα, να ξέρει τι έγινε στην Ισπανία το 36 ή στην Ιταλία στα 1970s είναι μια ταυτότητα, το να αντιλαμβάνεται την δουλεία του ως πεδίο ανταγωνισμού κεφαλαίου – εργασίας και όχι ως «ευλογία» βιοπορισμού γίνεται αντιληπτό ως μια ταυτότητα από τους συναδέλφους. Καυτηριάζω εδώ τη «λαϊκίστικη» λογική όσων απεκδύονται όλ΄ αυτά όταν βρεθούν σε εργασιακό χώρο, χωρίς να εννοώ ότι θα πρέπει να ρητορεύουμε περί εργατισμού, όμως, οι ανισορροπίες συνειδητοποίησης αυτές ΔΕΝ κρύβονται, είναι τέτοιες, και λειτουργούν απλά διαχωριστικά όταν δεν τίθενται ξεκάθαρα και δε γίνεται προσπάθεια να ξεπεραστούν – πάνε το πράμα πίσω, να το πω απλά. Αν δε γίνει αυτό δεν κάνουνμε κάτι καλύτερο από τους εργατοπατέρικους χειρισμούς –συσκοτίζουμε με πλαστές ενότητες και υποτιμούμε νοημοσύνες.

    Αλλά όπως και πιο πάνω άφησα να εννοηθεί, η συναδελφική σχέση σε συνθήκες επισφάλειας και εργασιακού νομαδισμού είναι δύσκολο να οικοδομηθεί ανεξαρτήτως προθέσεων. Γι΄αυτό και ένα σχετικό ξεπέρασμα της καταλύεται πιο εύκολα από ριζοσπαστικούς πυρήνες (τάσεις, πόλους…) εκεί όπου η «συναδελφική» ή η συναδελφική σχέση υπάρχει λόγω αυξημένης σωματειακής/ συντεχνιακής προστασίας και εργασιακής ασφάλειας: στους (νέους ή παλαιούς) μόνιμους δημόσιους υπαλλήλους (ή στους εν αναμονή του χοντρού rat race φοιτητές). Φυσικά πρόκειται για ψευδές ξεπέρασμα, που δεν προσφέρεται για γενικά συμπεράσματα. Χωρίς λοιπόν να απαξιώνω αυτούς τους αγώνες, που μπορεί να αποτελούν και αναχώματα στη διάδοση συμπεριφορών υπαλληλομετόχων ΟΤΕ στον ευρύτερο «δημόσιο τομέα», λίγα έχουν να πουν για τη σχέση σωματείο στα δύσκολα του ιδιωτικού. Και δυστυχώς, έχουν να πουν πολύ λίγα και όταν αυτό το όριό τους δεν αναγνωρίζεται, η απεύθυνση μέσα από αυτούς ή με βάση αυτούς λειτουργεί συσκοτιστικά και διασπαστικά.

    Σε γενικές γραμμές, λοιπόν, δε νομίζω ότι πρέπει να αναζητούμε την κακή ταυτότητα μόνο στο αλφάδι ή το μαύρο αστέρι....
    Ανώνυμος said...
    Δεν έχω φυσικά κανένα πρόβλημα να συζητήσω στο ερώτημα «τι να κάνουμε». Το θέμα είναι όμως με ποιον να συζητήσω.

    Με το βα.αλ. είναι αδύνατο να συζητήσω γιατί γράφει: «Τέλος δεν προπαγάνδισα ανοιχτά και άκριτα όπως είδες την διαδήλωση στην Βικτώρια. Μια αναδήμοσίευση έκανα, πήγα στη διαδήλωση, παρακολουθώ στενά τι γίνεται και έγραψα και τη γνώμη μου.», ενώ δεν έχει γράψει ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΛΕΞΗ ΚΡΙΤΙΚΗΣ για το εγχείρημα αυτό. Η «αναντιστοιχία της ανταπόκρισης στο κάλεσμα απο τον κόσμο που πλαισίωνε τη διαδικασία η οποία μοιάζει να είναι εντυπωσιακή για όποιον ξέρει» δεν είναι κριτική στο εγχείρημα αλλά στον… κόσμο που δεν το πλαισίωσε. Άρα, συγγνώμη, αλλά με κάποιον που με κοροϊδεύει μέσα στα μούτρα μου, όσο κι αν υπάρχει αξία χρήσης να συζητήσω και να διαφωνήσω, γιατί αποτελεί μέρος του κινήματος, δε μπορώ να το κάνω. Μπορεί στο μέλλον να το καταφέρω και αυτό, τώρα δε μπορώ.

    Στο Hobo δε θα απαντήσω, όχι γιατί δεν κατάλαβε τι λέω (εξάλλου γι’αυτό μπορεί να φταίει η κακή μου έκφραση ή ο κακός μου ο καιρός) αλλά γιατί σηκώθηκε μέσα σε μια από τις συνελεύσεις ενός από τα εγχειρήματα που λάμβαναν χώρα κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και είπε ότι «οι εργαζόμενοι στην Ολυμπιακή ευθύνονται για το χάλι της εταιρίας». Με έναν άνθρωπο που έχει τέτοιες απόψεις δε θέλω να συζητήσω καν και εξασκώ αυτό μου το δικαίωμα.

    Με το redlyr διαφωνώ (αξίζει να συζητάμε πάνω στις διαφορές μας) στο ότι μπορεί να υπάρχει «ριζοσπαστικό αίτημα» (άποψη που κι εγώ είχα στο παρελθόν). Κάθε αίτημα είναι αναγκαστικά ρεφορμιστικό και αυτό αν το έχουμε υπόψη έχουμε πιο καθαρό μυαλό όταν λειτουργούμε, ξέρουμε καλύτερα τι κάνουμε. Φυσικά και αγωνιζόμαστε απέναντι σε αυτό που έρχεται να χειροτερεύσει τις συνθήκες τις ζωής μας, αλλά ζητώντας βελτίωση της θέσης μας μέσα στη σχέση πρέπει να έχουμε το θάρρος να λέμε ότι δε ζητάμε ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ και την καταστροφή της σχέσης.

    Ο ριζοσπαστικός προβληματισμός λέει: «Δεν έχει υπάρξει αγώνας που να μην ξεκινά ως μέρος της σχέσης κεφάλαιο π.χ. για αυξήσεις 10%, δωρεάν πρόσβαση στην υγεία, στους δημόσιους χώρους κτλ» και πιο κάτω λέει: «Επίσης: στην πρόσφατη εξέγερση όπου ΕΛΕΙΠΑΝ κατά βάση ΤΑ ρητά ΑΙΤΗΜΑΤΑ υπήρχαν πρακτικές αμφισβήτησης της σχέσης κεφάλαιο π.χ. καταστροφή της ατομικής ιδιοκτησίας, κοινωνικοποίηση των εκτυπωτικών μηχανημάτων στην ΑΣΟΕΕ. Σε καμιά περίπτωση δεν υπήρχαν πρακτικές πλήρως κατάργησης της σχέσης κεφάλαιο εκτός αν θεοποιήσουμε τις καταλήψεις και πούμε ότι οι εξεγερμένοι έζησαν τον κομμουνισμό, την αναρχία κτλ. για 5 ώρες, 2 μέρες κτλ. (γιατί ο κομμουνισμός σκόνταφτε στο ότι π.χ. η παραγωγή δεν σταμάτησε στο 95% των τόπων παραγωγής του κοινωνικού σχηματισμού που βίωσε την εξέγερση, της Ελλάδας, και οι εργαζόμενοι εξεγερμένοι έπρεπε να δουν πως θα διαχειριστούν την απουσία από τη δουλειά τους αν απουσιάζαν από αυτήν)».
    Αυτό το δεύτερο κομμάτι είναι ακριβώς το επιχείρημα μου:
    Ότι σήμερα, στις ιστορικές συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί από τη συσσώρευση των προηγούμενων αγώνων της τάξης, η σχέση κεφάλαιο έχει ένα περιεχόμενο τέτοιο που δημιουργεί τις προυποθέσεις για αγώνες χωρίς αιτήματα. Σε καμία περίπτωση όμως δεν μπορούμε να μιλάμε για ιστορική δυνατότητα ανατροπής χωρίς τη γενίκευση αυτών ακριβώς των αγώνων. Αντίθετα σήμερα, οι συνδικαλιστικοί αγώνες (ο συνδικαλισμός είναι περιεχόμενο και όχι μορφή) είναι καταδικασμένοι να αποτυγχάνουν γιατί το κεφάλαιο δεν μπορεί να ενσωματώσει τα αιτήματα τους, δηλαδή δεν μπορεί να προσφέρει ρεφορμιστικές νίκες. Το κεφάλαιο και η εργασία στροβιλίζονται μαζί στην ιστορία μέχρι να σπάσει η σχέση μεταξύ τους.
    Δε λέω λοιπόν σε κανένα να μην παίρνει μέρος στους συνδικαλιστικούς αγώνες στη δουλειά του (ποιος δε θέλει να βελτιώσει τη θέση του) ή να μη συμμετέχει στους τοπικούς αγώνες (ποιος θέλει να περάσει μια λεωφόρος δίπλα στο προσκεφάλι του), λέω όμως να μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα ότι θα ξαναγυρίσουμε στο 60 με τη δυνατή εργατική ταυτότητα και θα ξαναπαιχτεί το ίδιο έργο με εμάς αυτή τη φορά νικητές. Πάνε αυτά, πάμε γι’άλλα.
    A devil
    βα.αλ. said...
    Το ένα είναι η προτεραιότητα που δίνεται απο μερικους στην πολιτική τους ταυτότητα. Το δεύτερο ειναι η προτεραιότητα που δίνεται από μερικούς (όχι απαραίτητα άλλους) στις συντεχνιακές λογικές τους, και στους όρους πιάτσας που αντιλαμβάνονται τον εργασιακό τους χώρο. Πάνω σε αυτά τα δύο ζητήματα σκόνταψε και η κατάληψη της ΓΣΕΕ, αλλά και όποιες άλλες μικρές ή μεγάλες απόπειρες.

    Αν αυτό δεν είναι κριτική απέναντι και στο εγχείρημα αλλά πολύ περισσότερο σε μία συγκεκριμένη αντίληψη που ευδοκιμεί μέσα σε αυτό το χώρο. Και που την έχω ασκήσει προσωπικά και σε άλλες περιπτώσεις π.χ. πέρσυ στην εκδήλωση της Υφανέτ για την επισφάλεια, τι είναι;

    Η θεια μου η Μαριγούλα που πλέκει σεμεδάκι;

    Το τι είπε ο Χόμπο ή δεν είπε δεν το ξέρω γιατί δεν ήμουνα μπροστά.

    Και φυσικά δεν μπορείς να συζητήσεις μαζί μας. Αφού δεν απάντησες ούτε σε ένα επιχείρημα απο αυτά που επικαλούμαστε. Τίποτα καινούριο.

    Το ερώτημα είναι αφού ήξερες από την αρχή και τόσο καλά πόσο αγύριστο κεφάλι είναι ο βα.αλ. και πόσο κατά των εργαζομένων ειναι ο Χόμπο (ΕΛΕΟΣ ΠΙΑ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΕ Ή ΜΑΣ ΚΑΤΗΓΟΡΕΙΤΕ ΓΙΑ ΕΡΓΑΤΙΣΜΟ και συνεχίζετε να μας κατηγορείτε Ή ΚΑΤΗΓΟΡΗΣΤΕ ΜΑΣ ΓΙΑ ΚΑΤΙ ΑΛΛΟ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΣΤΕ ΝΑ ΜΑΣ ΚΑΤΗΓΟΡΕΙΤΕ ΓΙΑ ΑΥΤΟ... Μην τα μπερδεύετε γιατί μας δημιουργείτε ψυχολογικά...), τι το θες και μας τα σπας και σου τα σπάμε;

    Επ'ευκαιρία πάντως πίστεψε με θα μπορούσα και γω να γράψω και να λασπολογήσω με άνεση. Αλλά δε θα σου κάνω τη χάρη.
    Ριζοσπαστικός Προβληματισμός said...
    Αγαπητέ devil

    Δεν είναι ευχάριστο να απαξιώνεις τους συνομιλητές σου, έστω και στην μπλογκόσφαιρα. Εμένα δεν με απαξίωσες αλλά νομίζω το έκανες για τα άλλα τα παιδιά. Όπως και να ‘χει χαίρομαι που απάντησες γιατί νομίζω ότι ξεκαθάρισε το τοπίο.

    Με λίγα λόγια νομίζω ότι λες
    «στις ιστορικές συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί από τη συσσώρευση των προηγούμενων αγώνων της τάξης, η σχέση κεφάλαιο έχει ΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΕΤΟΙΟ που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αγώνες χωρίς αιτήματα. Και πως ΣΕ ΚΑΜΙΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ δεν μπορούμε να μιλάμε για ιστορική δυνατότητα ανατροπής χωρίς τη ΓΕΝΙΚΕΥΣΗ ΑΥΤΩΝ ΑΚΡΙΒΩΣ των αγώνων».

    Θα πρέπει να σταθούμε λίγο.

    ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ: Ok, το κεφάλαιο έχει εμπορευματοποιήσει και ελέγξει πολλές πλευρές της ζωής, και στην παραγωγή και στην αναπαραγωγή, από την εργασία μέχρι τον ελεύθερο χρόνο. Αυτό σημαίνει, με τα λεγόμενα σου, ότι υπάρχουν οι προϋποθέσεις για αγώνες χωρίς αιτήματα.

    Σωστό αλλά κάτι λείπει.
    Πέρα από την εξέγερση του Δεκέμβρη (που είχε και ένα αίτημα, για τους συλληφθέντες, που όμως μπορούμε να πούμε ότι ήταν αυτοί που έπρατταν),
    πέρα από τα γαλλικά προάστια,
    βλέπω καθημερινά ότι ο κόσμος αντιδρά στις ποικίλες μορφές "αποικιοποίησης της ζωής" ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΜΕ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΠΑΡΑ ΒΑΖΟΝΤΑΣ ΚΑΤΙ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΤΥΠΟΥ «ΝΑ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΟΥΜΕ ΤΙΣ ΖΩΕΣ ΜΑΣ».

    Δηλαδή η ΙΔΙΑ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ δείχνει τα τελευταία χρόνια μια ανάπτυξη πολλών αγώνων σε διάφορα επίπεδα (εργασία, γειτονιά, περιβάλλον κτλ.) παρά one-way αγώνες/εξεγέρσεις, πρακτικές άμεσης κατάργησης μιας συνθήκης συγκεκριμένης π.χ. ωρομισθίας ή όλων των πλευρών της καπιταλιστικής σχέσης. Μάλιστα αυτοί οι «συνδικαλιστικοί» (ως προς το περιεχόμενο) αγώνες, η συχνή ήττα τους (αδυναμία ενσωμάτωσης όπως λες) και η εμπειρία που κατακτήθηκε ΕΠΑΙΞΑΝ ΚΑΙΡΙΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ της εξέγερσης του Δεκέμβρη, του αγώνα χωρίς αιτήματα, κατά τη γνώμη μου.

    Αυτοί οι «συνδικαλιστικοί» αγώνες έχουν πολύ μεγάλη σημασία ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ, ΤΟΝ ΕΡΧΟΜΟ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΘΑΥΤΟΥ «ΑΓΩΝΑ ΧΩΡΙΣ ΑΙΤΗΜΑΤΑ» π.χ. της εξέγερσης του Δεκέμβρη.

    Γιατί είναι λάθος –και το ξέρεις- να πούμε ότι η εξέγερση ήταν μόνο αυθόρμητη.
    Σκέψου:
    --Ποιοι βγήκαν το Σάββατο το βράδυ πρώτοι στον δρόμο;
    --Ποιοι έκαναν το πρώτο κάλεσμα για οργάνωση της πιθανής κατάληψης της ΓΣΕΕ;
    -- Ποιοι έκαναν το πρώτο κάλεσμα για την κατάληψη του δημαρχείου του Αγ.Δημητρίου και έδωσαν το έναυσμα για την γενίκευση της εξέγερση στις γειτονιές;

    Μήπως ο κόσμος που έδινε τους «συνδικαλιστικούς» αγώνες (σε περιεχόμενο π.χ. μπορεί να ήταν αγώνες και σε μια γειτονιά) όλο το προηγούμενο διάστημα;

    Η αλληλεπίδραση αυτού του κόσμου με το «αυθόρμητο» της εξέγερσης είναι ένα μεγάλο ζήτημα ΚΑΙ ΕΧΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΕ ΤΙΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΕΤΣΙ ΟΠΩΣ ΤΗΣ ΒΙΩΝΕ ΚΑΠΟΙΟΣ.

    Ο εργαζόμενος π.χ. ενός κλάδου του ιδιωτικού τομέα που ήθελε να αγωνιστεί ΕΒΛΕΠΕ τις αδυναμίες γενίκευσης της εξέγερσης. Έβλεπε το ΚΕΝΟ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΑΓΩΝΩΝ στην δουλειά του που έθετε φοβερά εμπόδια στη γενίκευση της εξέγερσης. Αντίθετα ο μαθητής εφάρμοσε άμεσα την ιστορικά κατακτημένη εμπειρία της κατάληψης και έτσι σε όλο του το 24ωρο απαλλάχτηκε από την κανονικότητα. Το ίδιο και ο φοιτητής.

    Μας λείπουν devil οι αγώνες π.χ. στην εργασία, για να γενικευόταν αυτό που λες.

    Και πως κάνουμε αγώνες εκεί; Εδώ δεν απάντησες. Ή μάλλον απάντησες. «Δε λέω λοιπόν σε κανένα να μην παίρνει μέρος στους συνδικαλιστικούς αγώνες στη δουλειά του (ποιος δε θέλει να βελτιώσει τη θέση του) ή να μη συμμετέχει στους τοπικούς αγώνες (ποιος θέλει να περάσει μια λεωφόρος δίπλα στο προσκεφάλι του)» αλλά ΕΝ ΤΕΛΕΙ ΝΑ ΜΗΝ ΕΧΟΥΜΕ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ.

    Φαίνεται ότι αναγνωρίζεις τους «συνδικαλιστικούς» αγώνες (στη δουλειά, τη γειτονιά κτλ.) και μάλλον συμμετέχεις και σε αυτούς. Απλά η διαφορά σου είναι ότι δεν έχεις μια ψευδαίσθηση ότι θα πάνε κάπου π.χ. στο ’60 με την δυνατή εργατική ταυτότητα που πάλεψε στα ίσα. Γιατί συμμετέχεις τότε; Θα πεις η επιβίωση. Οk, επιβίωση και πρέπει να συμμετέχουμε. Τι κάνεις όταν συμμετέχεις εκεί μέσα; Προσπαθείς π.χ. να συνδέσεις τους αγώνες;

    Πάνω σε τέτοια ερωτήματα χτίζεται Η ΚΑΘΕ ΒΙΚΤΩΡΙΑ λοιπόν για να πάμε και εκεί.

    Σε ερωτήματα
    που δεν αγνοούν την ΤΑΞΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ (υλικοί όροι διαχωρισμού και πρακτικές απαντήσεις),
    δεν αγνοούν την ΚΑΤΑΚΤΗΜΕΝΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΑΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ (που είδες πόσο ρόλο έπαιξε γιατί οι μαθητές βγήκαν στον δρόμο και οι εργαζόμενοι της ΦΑΜΑΡ όχι),

    που ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΟΤΙ ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΚΑΛΕΙΣ ΤΥΠΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΗ ΕΧΟΥΝ ΠΙΣΩ ΤΟΥΣ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΑΓΩΝΩΝ, ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΣΧΕΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ, ΠΟΥ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΖΟΥΝ (ΔΕΝ ΠΡΟΚΑΘΟΡΙΖΟΥΝ) ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΘΑ ΓΙΝΕΙ.

    Και είναι ακριβώς έτσι π.χ. τα αγωνιζόμενα κομμάτια από κλάδους και χώρους δουλειάς κατέβηκαν π.χ. στην κατάληψη της ΓΣΕΕ, όχι ο περισσότερος κόσμος της εργασίας. Για να ερχόταν αυτός ο κόσμος π.χ. στην κατελλειμμένη ΓΣΕΕ, έλειπαν οι «συνδικαλιστικοί» αγώνες που….«Πάνε αυτά, πάμε γι’άλλα» όπως λες, καθότι δεν γυρίζουμε στο ’60 και την δυνατή εργατική ταυτότητα.

    Εγώ νομίζω ότι δεν πάνε καθόλου αυτά devil,
    άλλωστε η σύνθεση των υποκειμένων (ηλικιακά, φύλο, κουλτούρα, εμπειρία κτλ.) αλλάζει και ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΑΥΤΟ σχέση-κεφάλαιο. Εννοώ π.χ. ότι οι «συνδικαλιστικοί» αγώνες δεν πάνε de facto σε μια «ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ», σε μια συνολική σοσιαλδημοκρατική ρύθμιση ξανά, διότι μπορεί –όχι μόνο το κεφάλαιο- αλλά τα ίδια τα αγωνιζόμενα υποκείμενα να αμφισβητούν αυτό, όπως ίσως έκανε ο Hobo με την άστοχη φράση του για την Ολυμπιακή (αν όντως είπε έτσι). Δηλαδή ακόμα και την εργασία στο δημόσιο ο νέος κόσμος την βλέπει σιγά-σιγά αλλιώς, ο αγώνας του ’60-’70-’80 που οδήγησε στο να θεωρείται το δημόσιο μια κατάκτηση, ένας παράδεισος, μια νίκη, αρχίζει πια ΑΠΟ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΑΓΩΝΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ να αμφισβητείται και να μπαίνει το «συνδικαλιστικό» αυτό ζήτημα όχι ως «να μην ιδιωτικοποιηθεί η Ολυμπιακή» αλλά «καλύτερες εργασιακές συνθήκες ΣΕ ΟΛΕΣ τις δουλειές, δημόσιο ή ιδιωτικές».


    Τέλος.
    Κάνεις και ένα –κατά τη γνώμη μου- μεγάλο ιστορικό λάθος στην ανάγνωση σου.
    Το είπα από την αρχή, στο πρώτο μου post αλλά ίσως δεν έγινε αντιλήψιμο. Επαναλαμβάνω:

    "Βέβαια με αυτά που κάνουν οι εργάτες μπορεί να καταργούν τον καπιταλισμό στην πράξη π.χ. να καταργήσουν το χρήμα, να πάρουν την κοινωνική διαχείριση του εργοστασίου αλλά και μιας ολόκληρης περιοχής στα χέρια τους όπως στην Βαρκελώνη. Αυτό όμως το έχουμε δει σε συνθήκες οξυμμένης ταξικής πάλης και αφού οι αστοί αδυνατούν να καταστείλουν ή να ενσωματώσουν τον αγώνα, το περιεχόμενο του αγώνα των εργατών".



    ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΣΗΜΕΡΑ που το κεφάλαιο δεν μπορεί να ενσωματώσει τους αγώνες (αν και για αυτό αμφιβάλλω - ήδη υπάρχουν μικρές ρεφορμιστικές νίκες π.χ. σύμβαση Βιβλίου), άρα η εμφάνιση αγώνων χωρίς αιτήματα και η γενίκευση τους έχουν ζουμί.

    ΑΥΤΗ Η ΑΔΥΝΑΜΙΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ ΕΧΕΙ ΕΠΑΝΕΜΦΑΝΙΣΤΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΕΠΑΝΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ, ΔΙΑΦΕΡΕΙ ΑΠΟ ΕΠΟΧΗ ΣΕ ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ.

    Δηλαδή:

    --Η Ισπανία του ’36 ήταν μια συγκλονιστική αδυναμία να ενσωματωθούν οι 42 (αν δεν κάνω λάθος) γενικές απεργίες των προηγούμενων χρόνων και ο κόσμος άρχισε να κολλεκτιβοποιεί, να καταργεί το χρήμα, να απελευθερώνει, να κάνει αυτό που λες. Το αν οι αναρχοσυνδικαλιστές και οι λοιποί κόλλησαν στην «αύξηση της παραγωγικότητας» και «την αντιμετώπιση του φασισμού» είναι μια άλλη κουβέντα. Πάντως υπήρχε αδυναμία ενσωμάτωσης των αγώνων, ναι, αυτών με «συνδικαλιστικό» περιεχόμενο. Και ήρθε η καταστολή, ο Φράνκο…

    --Για την κυβέρνηση Κερένσκι και την εποχή από τον Φλεβάρη ως τον Οκτώβρη στη Ρωσία του ’17 τι να πούμε; Ή μήπως «συνδικαλιστικά» αιτήματα με πρακτικές άμεσης απαλλοτρίωσης της εξουσίας (κίνημα εργοστασιακών επιτροπών) δεν λάμβαναν χώρα σε μια ρευστή κατάσταση οξυμμένης ταξικής πάλης που ήταν ανοιχτή και η ενσωμάτωση, και η καταστολή, και η επανάσταση;

    --Ο Μαρξ μίλησε πολύ για το αναπόφευκτο (έτσι όπως έχει η σχέση κεφάλαιο) της επανάστασης, είδε την πρώτη εξέγερση π.χ. Κομμούνα του ’48, μετά πριμοδότησε αυτό που κρίνεις «συνδικαλισμό» (συμμετείχε στην πρώτη Διεθνή), μετά έγινε η δεύτερη Κομμούνα (1871) και αντί να βάλει μυαλό ξαναγύρισε στο «συνδικαλισμό» (Διεθνής) η οποία διαλύθηκε από τις διώξεις και τις εσωτερικές διαφωνίες. Τι έκανε τελικά αυτός ο άνθρωπος; Τι έβλεπε και έκανε είναι το σωστό ερώτημα;

    --Η Beverly Silver θέτει πολύ εύστοχα κάτι που ξεχνάμε ότι π.χ. η Αμερική και η Αγγλία δεν γνώρισαν εμφύλια, εμπόλεμη σύγκρουση για το κοινωνικό ζήτημα τους τελευταίους αιώνες ΠΟΛΥ ΑΠΛΑ ΓΙΑΤΙ είχαν συγκεντρώσει εκείνη την οικονομική δύναμη/πλούτο που μπορούσαν να ενσωματώσουν τους αγώνες. Αυτό δεν συμβαίνει π.χ. σε φτωχότερα κράτη όπως η Ιταλία την εποχή του Γκράμσι.

    --Έχει τεράστιο ενδιαφέρον οι αγώνες του ’60 στην Ελλάδα και γιατί δεν ενσωματώθηκαν ενώ υπήρχε το πολιτικό προσωπικό (Ένωση Κέντρου) αλλά καταστάλθηκαν…

    κ.α. πολλά παραδείγματα που ζητώ συγνώμη που τα έβαλα λίγο χονδρικά…


    Είναι λάθος με λίγα λόγια να πούμε ότι

    Α) οι αγώνες χωρίς αιτήματα αλλά με ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ της σχέσης είναι δυνατοί σήμερα και όχι κάποια άλλη στιγμή λόγω ιστορικών συνθηκών, επειδή έχουν δημιουργηθεί από τη συσσώρευση των προηγούμενων αγώνων της τάξης.

    Β) ότι αυτοί οι αγώνες μπορούν να γίνουν χωρίς έναν τυφλοπόντικα να σκάβει τρύπες, να «κάνει συνδικαλισμό» το προηγούμενο διάστημα, να έχει οξυνθεί η ταξική πάλη.

    Γ) Είναι λάθος να λέμε ότι την ίδια στιγμή της εξέγερσης «συνδικαλισμός» και «πρακτική αμφισβήτηση/κατάργηση συνθηκών» δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Όπως προσπάθησα να δείξω σε προηγούμενα ιστορικά παραδείγματα, συνυπάρχουν, και δεν είναι –αν δούμε την Ρωσία το ’17- ΤΟΣΟ αντιφατικά αλλά ούτε πάνε ΣΟΝ ΚΑΙ ΚΑΛΑ τα πράγματα πίσω. Βέβαια κάποια στιγμή θα έρθει η ώρα της απόφασης, της γερής κλωτσιάς στο αστικό καθεστώς, αλλά αυτό είναι πιο σύνθετο ζήτημα από π.χ. να κατηγορήσουμε τους "ρεφορμιστές" που δεν άλλαξαν μυαλά.

    Και μάλλον κάπου εκεί δεν τα βρήκατε όλοι εσείς εκεί κάτω στην κατάληψη της ΓΣΕΕ, δεν βρήκατε μια ισορροπία στο τι έπρεπε να γίνει, που να το πάτε ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ… :-)

    Τέλος, καταλαβαίνεις ότι και εγώ πριμοδοτώ τη «συνδικαλιστική» τάση στη σημερινή συγκυρία - και με λόγους όπως σου εξήγησα παραπάνω.

    Αλλά και μέσα στην εξέγερση βίωνα ένα τρομερό πράγμα: η παραγωγή να μην σταματά, και το βράδυ πήγαινα σε πορείες. Μήπως δεν ήμουν αρκετά εξεγερμένος να παρατήσω την δουλειά; Και γιατί; Τι έβλεπα στον ιδιωτικό τομέα και με έκανε να εκτιμώ ότι η εξέγερση ΕΙΧΕ ΚΑΙ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΤΟ ΤΙ ΘΑ ΦΤΙΑΞΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΑΦΗΣΕΙ; Ήδη από την πρώτη εβδομάδα είμαι αυτός που έγραψα το "από την εξέγερση στο κίνημα;" με ερωτηματικό, και όχι τυχαία. (δες http://rizospastes.blogspot.com/2008/12/blog-post.html )

    Αυτά. Δεν αντέχω άλλο, μου πήρε ώρες
    :-)
    Ανώνυμος said...
    Λοιπόν θα πρωτοτυπήσω.Θα δώσω δύο απαντήσεις σ’αυτά που γράφονται παραπάνω.
    Η πρώτη είναι η απάντηση που αντιστοιχεί στον άπειρο θυμό που μου γέννησε η πλαστογράφηση, τα ψέματα κι οι υπεκφυγές όσων γράφει ο devil.
    Η δεύτερη είναι η απάντηση που θα έδινα, αν ο devil, δεν επιδιδόταν στο αγαπημένο του σπορ της πλαστογράφησης και της εξαπάτησης
    Εννοείται ότι καμιά από τις δύο απαντήσεις δεν γράφονται για να τις διαβάσει ο devil.

    Α. Or what means Stalinism?

    Σε μικρό αλλά υπαρκτό βαθμό, τα γραπτά μας δεν δείχνουν μόνο ποιοι είμαστε.
    Δείχνουν επίσης τι είμαστε.
    Στον ίδιο βαθμό που το δείχνουν και οι δράσεις μας.
    Και οι δράσεις (όπως και τα γραπτά μας εξάλλου) είναι γνωστά και πέραν των "φίλων" μας.
    Δεν είναι ηλίθιος ο κόσμος.
    Και πάντως η διαστρέβλωση, το ψέμα, η απόδοση σε άλλους λόγων και δράσεων που δεν τους ανήκουν, ο πολιτικαντισμός, οι χειρισμοί -από μια πολιτική ομάδα- κατά το δοκούν, συλλογικών εγχειρημάτων, έχουν όνομα (τουλάχιστον από το 1924 και μετά). Μαντεύετε πιο είναι αυτό το όνομα.
    Στην κριτική του κειμένου μου «Κατάληψη στην ΓΣΕΕ ή το ανταγωνιστικό κίνημα δείχνει τα δόντια του» (εδώ: mutantjazs.blogspot.com/2008/12/blog-post_5007.html) ο devil ή κάποιος από την παρέα του, ως ανώνυμος, έγραφε:

    «Τι γνώμη έχει ο βα.αλ. για την άποψη που εξέφρασε ο Hobo σε μια από τις συνελεύσεις της ΓΣΕΕ ότι «η ολυμπιακή είχε πολλούς συνδικαλιστές να κάθονται και να πληρώνονται και γι’ αυτό η εταιρεία πήγε κατά διαόλου;»

    Στην προσπάθεια μη-απάντησης του στην κριτική που του απευθύνω, ο devil (δηλαδή ο ανώνυμος της προηγούμενης απάντησης, που ομολογώ ότι δεν γνώριζα ότι ήταν το ίδιο πρόσωπο, όταν έγραφα το πρώτο μου σχόλιο σ’αυτήν εδώ την ανάρτηση), γράφει:

    «Ο Hobo ….σηκώθηκε μέσα σε μια από τις συνελεύσεις ενός από τα εγχειρήματα που λάμβαναν χώρα κατά τη διάρκεια της εξέγερσης και είπε ότι «οι εργαζόμενοι στην Ολυμπιακή ευθύνονται για το χάλι της εταιρίας».».

    Καταρχήν ο αναγνώστης αυτού του blog, καταλαβαίνει ήδη ότι εδώ υπάρχει μια ανακολουθία:
    Ή το πρώτο έχει ειπωθεί, ή το δεύτερο. Δεν μπορεί να έχουν ειπωθεί και τα δύο, γιατί δεν είναι τα ίδια και τα δύο. Το ένα μιλάει για τους «συνδικαλιστές της Ολυμπιακής», δηλαδή για ένα μηχανισμό(στην συντριπτική του πλειοψηφία και πάντα στην συγκεκριμένη περίπτωση) αναπαραγωγής του κράτους, το άλλο για τους εργαζόμενους στην Ολυμπιακή.

    Ωστόσο επειδή έχει κάποια σημασία θα εξηγήσω τι ακριβώς είπα σε κείνη την συνέλευση.
    Ήταν η πρώτη συνέλευση της ΓΣΕΕ, όταν συζητιώνταν η ιστορία με τους τραμπούκους που ήρθαν να μας την πέσουν λίγες ώρες πριν. Κάποιοι συνάδελφοι είχαν μιλήσει πριν για το γεγονός, αντιμετωπίζοντας το με ιδεολογικούς όρους («μας την έπεσαν επειδή είναι πασοκοι, επειδή διαφωνούν με αυτό που κάνουμε, επειδή είναι γραφειοκράτες»).
    Κάποιος συνάδελφος από κάποιο σωματείο, είπε τότε (από μνήμης γράφω): «παιδιά, αυτοί που μας την έπεσαν, δεν μας την έπεσαν επειδή διαφωνούν ιδεολογικά μαζί μας, αλλά επειδή η ΓΣΕΕ είναι ένας μηχανισμός διανομής χρημάτων και εξουσιών από το κράτος προς τους συνδικαλιστές, κι όλοι αυτοί ένιωθαν να απειλούνται τα φράγκα της τσέπης τους από την κατάληψη μας, γι’αυτό μας την έπεσαν».
    Λοιπόν, συμφωνώντας κι εγώ, σε γενικές γραμμές με αυτή την άποψη, προς επικύρωσιν της, κι έχοντας ακούσει κάποιους συντρόφους να λένε ότι αναγνωρίσανε σ’αυτούς που μας την έπεσαν ένα μεγαλοσυνδικαλιστή της Ολυμπιακής, που ανήκει στο ΠΑΣΟΚ, και γνωρίζοντας από ένα γνωστό μου τροτσκιστή που δούλευε στο catering της εταιρίας ότι, επί 20 χρόνια υπήρχαν 100 (!) συνδικαλιστικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ στην Ολυμπιακή, που ασχολιόταν μόνο με τον «συνδικαλισμό», δηλαδή με την αναπαραγωγή του πασοκικού κρατικού μηχανισμού μέσω της αναδιανομής της κρατικής προσόδου που έρρεε προς την εταιρία, χωρίς να δουλεύουν ποτέ, είπα σε μια αποστροφή του λόγου μου, ότι

    «...ανάμεσα σε αυτούς που μας την πέσανε ήταν κι ο τάδε, που ήταν στους 100 συνδικαλιστές της Ολυμπιακής που πληρωνότανε για να κάθονται, γι’αυτό πήγε κατά διαόλου η εταιρία, κι όχι για τους λόγους που μας λέει το κράτος....»

    Κι ο πιο ηλίθιος σ’αυτό τον πλανήτη μπορεί να καταλάβει ότι αυτό που με ενδιέφερε εκείνη την στιγμή, δεν ήταν να επιχειρηματολογήσω για τις αιτίες που «χρεοκόπησε» η Ολυμπιακή, ούτε για τον «συνδικαλισμό» γενικά, αλλά να ερμηνεύσω με υλικούς όρους την αιτία του πασοκικού τραμπουκισμού (άρα ενός κομματιού του κρατικού μηχανισμού), εναντίον μας.

    Ωστόσο ο ανώνυμος, ή devil, επιμένει στην αθλιότητα του, χρησιμοποιώντας την μάλιστα ως υπεκφυγή για να μην απαντήσει σε κανένα από τα επιχειρήματα μου στην κριτική που του κάνω.

    Είπαμε: οι υπεκφυγές, η εξαπάτηση, η διαστρέβλωση και η πλαστογράφηση έχουν όνομα .

    Hobo


    Β Or what means ideology?

    Εμμένω στην ισχύ των επιχειρημάτων, γι’αυτό (θα προσπαθήσω να) απαντήσω με επιχειρήματα, σ’αυτά που γράφει ο devil.
    Γράφει λοιπόν:
    «....Ότι σήμερα, στις ιστορικές συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί από τη συσσώρευση των προηγούμενων αγώνων της τάξης, η σχέση κεφάλαιο έχει ένα περιεχόμενο τέτοιο που δημιουργεί τις προυποθέσεις για αγώνες χωρίς αιτήματα».

    Πρώτον δεν υπάρχει αγώνας χωρίς αιτήματα. Εξ ορισμού. Αγώνας σημαίνει συλλογική διεκδίκηση κάποιου πράγματος. Στο βιβλίο μου (ίχνη στο χιόνι) το λέω πιο περιεκτικά: «αγώνας υπάρχει κάθε φορά που ένα συλλογικό υποκείμενο σχετιζόμενο με θεσμική σχέση με κάποιο άλλο υποκείμενο, ζητάει κάτι...». (π.χ. τα γεγονότα του Δεκέμβρη δεν ήταν «αγώνας χωρίς αιτήματα», για όποιον μπορεί να τα διαβάζει πολιτικά. Απλά (απλά;) σ’αυτή την περίπτωση τα αιτήματα δεν εκφραστήκανε με τους συνήθεις «θεσμικούς» τρόπους)
    Δεύτερο. «Αγώνας χωρίς αιτήματα» σημαίνει αγώνας χωρίς περιεχόμενο. Ο devil θεωρεί ότι κάθε κοινωνική σχέση έχει μόνο περιεχόμενο («ο συνδικαλισμός είναι περιεχόμενο κι όχι μορφή», «το κεφάλαιο είναι περιεχόμενο», κλτ, κτλ), άρα ο «αγώνας χωρίς αιτήματα», όχι μόνο δεν είναι καν αγώνας (αφού κάθε αγώνας είναι μόνο περιεχόμενο, σαν κοινωνική σχέση), αλλά δεν είναι καν κοινωνική σχέση. Άρα η σκέψη του αυτή είναι καθαρά μεταφυσική.
    Τρίτον, ας πούμε ότι ο devil, όταν γράφει «αγώνας χωρίς αιτήματα», αναφέρεται σε «περιορισμένα» αιτήματα, όπως π.χ. αγώνας για μισθό, αγώνας για, αγώνας για μείωση χρόνου εργασίας, αγώνας για αξιοπρέπεια, αγώνας για ήσυχο κεφάλι από τον αυτοκινητόδρομο που θα περάσει από πάνω του, κλπ. Τι αίτημα μένει σ’αυτη την περίπτωση για τους «αγώνες χωρίς αιτήματα»; Φαντάζομαι το αίτημα: «κάτω το κεφάλαιο» και το αίτημα «κάτω το κράτος» . Που και πότε έχει δει ο devil τέτοιο αγώνα; Στην ισπανική επανάσταση; Στην ρώσικη; Στην Κροστάνδη; (Αχ! αυτοί οι ναύτες που ξεσηκωθήκανε για το «όλη η εξουσία στα σοβιέτ», δηλαδή για την μορφή της οργάνωσης των αναγκών τους, άρα και για το ίδιο το περιεχόμενο τους, γιατί δεν ρωτήσανε τον devil, να τους πει «ότι δεν υπάρχει μορφή, μόνο περιεχόμενο» , άρα καλά κάνανε οι τρότσκι –λένιν που τους σφάξανε; Ρε ναύτες της Κροστάνδης τι ξέρετε εσείς από «κομμουνιστική θεωρία»; Αφού μόνο το περιεχόμενο μετράει...).

    Πάμε παρακάτω. Σε σχέση με το ίδιο το περιεχόμενο του συμπεράσματος: Πως «η συσσώρευση των αγώνων της τάξης» δίνει ένα τέτοιο περιεχόμενο στην σχέση κεφάλαιο, που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αγώνες χωρίς αιτήματα».
    Ας το δούμε σιγά-σιγά.
    1. Η ίδια η έννοια «συσσώρευση αγώνων της τάξης» είναι υπεριστορική, προσπαθεί να υποστασιοποιήσει κάποιες κοινωνικές σχέσεις, να τις παγώσει στο χρόνο. Η τάξη, η συλλογική ανταγωνιστική υποκειμενικότητα δηλαδή, όπως και το κεφάλαιο, είναι ανταγωνιστικές σχέσεις: αυτό σημαίνει ότι κάθε στιγμή βρίσκονται σε δυναμική αντιπαράθεση μεταξύ τους. Αν δεν συνέβαινε αυτό δεν θα υπήρχε ξανά ζήτημα 8ωρου σήμερα, ούτε ζήτημα ελαστικότητας των εργασιακών σχέσεων, ούτε ζήτημα κοινωνικού μισθού. Θα ήταν όλα ληγμένα από το 1886, το 1950, το 1968.
    2. Με την παραπάνω έννοια, με την έννοια της ανταγωνιστικής σχέσης, πράγματι η σχέση κεφάλαιο αλλάζει περιεχόμενο, αλλά αλλάζει μαζί της περιεχόμενο και η σχέση «τάξη». Ή μάλλον η σχέση τάξη αναγκάζει την σχέση κεφάλαιο να αλλάξει περιεχόμενο, στον ίδιο βαθμό που η σχέση κεφάλαιο αντεπιτίθεται με την σειρά της και αναγκάζει την σχέση τάξη να αλλάξει κι αυτή περιεχόμενο (εννοείται και μορφή). Αυτό τι σημαίνει; Αυτό σημαίνει ότι κάθε ιστορική στιγμή, οι ανάγκες και επιθυμίες της τάξης, είναι υπό διαπραγμάτευση, επειδή είναι υπό αναίρεσιν. Αν η τάξη είναι πιο δυνατή θα επιβάλλει στο κεφάλαιο της ανάγκες της. Αν το κεφάλαιο είναι πιο δυνατό, όπως συμβαίνει σήμερα (περισσότερο από ότι την δεκαετία 60-70), θα συμβεί το αντίθετο.
    3. Άρα: α. Δεν υπάρχει μια σωρευτική διαδικασία, πόσω μάλλον γραμμική, ικανοποίησης αναγκών-επιθυμιών μέσα στην ιστορία.και γι’αυτό β. Δεν υπάρχει καμιά αλλαγή στο περιεχόμενο του κεφαλαίου που να δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αγώνες χωρίς αιτήματα.
    ΑΡΑ ΤΟ ΙΔΙΟ ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΤΟΥ DEVIL EINAI ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ, ΑΝΙΣΤΟΡΙΚΟ, ΠΑΡΑΛΟΓΟ.
    Πάμε παρακάτω.
    Λέει σε ένα σημείο ο devil.
    "...οι συνδικαλιστικοί αγώνες .... είναι καταδικασμένοι να αποτυγχάνουν γιατί το κεφάλαιο δεν μπορεί να ενσωματώσει τα αιτήματα τους, δηλαδή δεν μπορεί να προσφέρει ρεφορμιστικές νίκες".
    Και μετά λέει παρακάτω:
    "Δε λέω λοιπόν σε κανένα να μην παίρνει μέρος στους συνδικαλιστικούς αγώνες στη δουλειά του... (ποιος δε θέλει να βελτιώσει τη θέση του) ή να μη συμμετέχει στους τοπικούς αγώνες (ποιος θέλει να περάσει μια λεωφόρος δίπλα στο προσκεφάλι του), λέω όμως να μην τρέφουμε ψευδαισθήσεις εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα ότι θα ξαναγυρίσουμε στο 60 με τη δυνατή εργατική ταυτότητα και θα ξαναπαιχτεί το ίδιο έργο με εμάς αυτή τη φορά νικητές".

    Αυτά τα δύο ανάμεσα στα άλλα (εκτός από ανιστορικά, ιδεολογικά, κλπ), είναι εξαιρετικά αντιφατικά μεταξύ τους. Γιατί; Επειδή εγώ αν ήξερα ότι δεν μπορώ να αποσπάσω νίκες από το κεφάλαιο, δεν θα αγωνιζόμουν καν. Μαλάκας είμαι, ή ιδεολόγος να αγωνιστώ για κάτι που ξέρω ότι θα χάσει εκ των προτέρων; Πρώτο αυτό.
    Δεύτερο. Αν ήξερα ότι δεν υπήρχε περίπτωση νίκης, τότε δεν θα προσπαθούσα να πείσω συναδέλφους μου, γείτονες μου, κ.α. εκμεταλλευόμενους/ καταπιεζόμενους να αγωνιστούν μαζί μου για κάτι μάταιο. Γιατί αν το έκανα, χωρίς να τους έλεγα ότι αυτό για το οποίο αγωνιζόμαστε είναι μάταιο, θα ήμουν ένας σταλινικός, ένας πολιτικάντης, ένας πολιτικός αγύρτης.
    Τρίτο. Κομμουνισμός είναι το κίνημα που καταργεί την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων στο σήμερα, ή όχι ; Κατά την γνώμη μου ναι. Άρα η υπάρχουσα τάξη πραγμάτων καταργείται στο βαθμό που αναπτύσσονται μικρές νίκες εδώ κι εκεί, αρκεί βέβαια τόσο η μορφή όσο και το περιεχόμενο αυτών των νικών να τείνουν προς τον κομμουνισμό. Αυτό το τονίζω : ΑΡΚΕΙ τόσο η μορφή όσο και το περιεχόμενο αυτών των νικών να τείνουν προς τον κομμουνισμό.
    Τέταρτο. Τι σημαίνει «το κεφάλαιο δεν μπορεί να ενσωματώσει τα αιτήματα των αγώνων»; Είναι στο χέρι του κεφαλαίου η ικανοποίηση των αιτημάτων, ή είναι στα χέρια του ανταγωνισμού ανάμεσα σε εκμεταλλευόμενους και εκμεταλλευτές, ανάμεσα σε καταπιεζόμενους και κυρίαρχους;
    Πέμπτο. Ας πούμε ότι κάνω λάθος σε όλα τα παραπάνω, σε σχέση με τον τρόπο που κατανοώ τον devil, κι ας πούμε ότι αυτό το οποίο θέλει να πει, παρά τις προφανή σύγχυση που υπάρχει στο σχόλιο του, είναι το εξής: ότι «η σοσιαλδημοκρατία στην σημερινή περίοδο πέθανε σαν στρατηγική του κεφαλαίου», άρα ή διεκδικούμε τα πάντα, την επανάσταση, την κατάργηση του κράτους κλπ, ή τίποτα. Αν δεχτούμε ότι εννοεί αυτό, ξαναγυρίζουμε στον τρόπο που τελειώνω το προηγούμενο σχόλιο μου:
    «Εκτός από το να πάμε σπιτάκι μας, ή να κάνουμε "υψηλή θεωρία", εκτός από το κλειστούμε στο αυτοδιαχειριζόμενο καβουκάκι μας, εκτός από το αναλωνόμαστε σε ακτιβίστικες μαλακιούλες, υπάρχει τίποτα να κάνουμε στο εδώ και στο σήμερα, για να αλλάξουμε την ζωή που ζούμε, συλλογικά και στην κατεύθυνση των αναγκών και των επιθυμιών μας;»

    ΩΣΤΟΣΟ ΚΑΙ Σ’ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΙΣΤΕΥΩ ΟΤΙ Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΔΕΝ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ ΣΤΟΝ DEVIL
    Προσωπικά σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό, αυτή την ερώτηση μου την έχουν απαντήσει έμπρακτα οι αγώνες των φοιτητών του 2006-2007, οι αγώνες των κούριερ (σβεοδ) εδώ και μερικά χρόνια, οι αγώνες στο ζαγκλιβέρι και στο κέντρο υγείας που δούλευα πριν κάνα χρόνο, και πλείστοι άλλοι, στους οποίους αναμείχθηκα (με διαφορετικό τρόπο και βαθμό έντασης στον καθένα), όπως και όσο μπορούσα (με μεγαλύτερη έμφαση στο όσο παρά στο όπως).

    Μόνο ΑΓΩΝΙΖΟΜΕΝΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ, πραγματικά κι όχι ιδεατά, μπορούν να απαντήσουν σε τέτοια ερωτήματα.
    Οι διανοούμενοι, ας συνεχίσουν να έχουν "θεωρητικές" ανησυχίες (της ιταλικής αυτονομίας συμπεριλαμβανομένου).

    Hobo
    (τέλος)
    καταληψίας... said...
    Χόμπο, βα.αλ., και λοιποί που ασχολείστε με τον ηλίθιο. Χαράς στο κουράγιο σας. Και χαράς στην υπομονή σας.
    Επειδή τώρα κατάλαβα περί τίνος πρόκειται και τι ληγμένα πίνει ο devil εγώ θα απαντήσω όπως ταιριάζει στην ταπεινή μου καταγωγή.
    Άνθρωποι που ψεύδονται και παραποιούνε γεγονότα και καταστάσεις για να τα φέρουνε στα δικά τους ιδεολογικά μέτρα (βλ. ατάκες έγινε η ΓΣΕΕ κέντρο αγώνα για χιλιάδες εργάτες όταν το Σάββατο το βράδυ ψάχναμε να βρούμε ποιος θα κοιμηθεί εκει) αναρωτιέμαι για ποιο λόγο και που βασίζονται για να βγαίνουνε και να λένε τις παπαριές τους.
    Τι έχω καταλάβει εγώ ο μαλάκας για αυτούς; Δεν κάνουμε τίποτα πριν, δεν ασχολούμαστε με κανένα θέμα, με κανένα ζήτημα, με κανένα αγώνα, και μόλις προκύψει κάτι χωνόμαστε σπάμε τα αρχίδια όλου του κόσμου χώνουμε σε κάνα 2 προκυρήξεις 2-3 ατάκες, για να έχουμε μετά να λέμε στα περιοδικά μας και στις εκδηλώσεις μας τι γαμάτη φάση που ήταν.
    Είμαστε οι ίδιοι που επιβεβαιώνουμε τον εαυτό μας στην πράξη.
    Τέλος παντών, στεγνός σταλινισμός. Στεγνός όμως. Που όταν δε σου βγαίνουνε και τα επιχειρήματα, βγαίνεις σαν κακομαθημένο κωλόπαιδο και πετάς τη λάσπη σου.
    Χαλαρά παιδιά!!! Προσέξτε γιατί η ιδεολογία σας κρέμεται από μια κόκκινη κλωστή και κοντεύει να σπάσει.
    Ανώνυμος said...
    Σταλινισμός είναι...

    Εκτός από διαστρέβλωση σταλινισμός είναι και το ρετουσάρισμα και ο Χόμπο προσπαθεί να ρετουσάρει τα όσα είπε στη ΓΣΕΕ, όπως κάποιοι άλλοι ρετούσαραν τις φωτογραφίες ανάλογα με την περίσταση. Η περίφημη ατάκα για τους "συνδικαλιστές που κατέστρεψαν την Ολυμπιακή", την είπε την Παρασκευή στη συνέλευση που είχε έρθει το προεδρείο του σωματείου των εργαζόμενων στα διάφορα συνδικαλιστικά όργανα (ΓΣΕΕ, εργατικά κέντρα, υπάλληλοι σωματείων)για να μας εκθέσουν τα προβλήματα που είχε δημιουργήσει η κατάληψη στη μισθοδοσία τους ενόψη Χριστουγέννων (μη καταβολή δώρου) . Ο Χόμπο εκθέτοντας του λόγους για τους οποίους δεν θα έπρεπε να τους αφήσουμε να μιλήσουν στη συνέλευση της κατάληψης, ξεκίνησε να επιχειρηματολογεί με το φοβερό επιχείρημα ότι "οι συνδικαλιστές κατέστρεψαν την Ολυμπιακή". καλά, ούτε το Μάνο ή το Μαρίνος του "Οικονομικού Ταχυδρόνμου" να άκουγα.

    Υ.Γ. Ρε "καταληψία" μήπως ήσουν σε άλλη κατάληψη εκείνο το βράδυ; Κανένα βράδυ δεν υπήρχε πρόβλημα με κόσμο για τη περιφρούρηση, πόσο μάλλον το βράδυ του Σαββάτου.
    Ανώνυμος said...
    Σταλινισμός είναι η αθλιότητα που σε δέρνει "ανώνυμε".
    Εδώ δε μας λένε κάποιοι ΠΟΣΟ ΚΑΚΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΜΟΣ;
    Και τώρα ποιο ειναι το πρόβλημα σας; Πότε ο μεγάλος σοφός και ηγέτης των προλεταριακών μαζών ΧΟΜΠΟ έκανε μία "δήλωση" με την οποία θα ΠΡΕΠΕΙ καποιοι να συμφωνούνε γιατί τα χώνει στον συνδικαλισμό και μάλιστα στην πιο επαίσχυντη του εκδοχή (κρατικός και κομματικος);
    Ακόμα και αυτό που ισχυρίζεσαι να είπε ο ΧΟΜΠΟ συμφωνεί με αυτά που λενε καποιοι εδω μέσα. Οπότε ποιο το γαμημένο σας πρόβλημα;
    Για μαλάκες μας περνάτε;
    Εχεις δίκιο πάντως ότι για την περιφρούρηση δεν υπήρχε ποτέ πρόβλημα. Άλλωστε ΧΙΛΙΑΔΕΣ εργάτες την έκαναν κέντρο αγώνα...
    Ε ρε καφρίλες που ακούμε εδω μέσα...
    ρε βα.αλ. για να μείνει όντως σε κάποιο επίπεδο ο διάλογος μήπως θα έπρεπε να σβήσεις αυτές τις αθλιότητες;
    Γιατί θα καταλήξει σε εκατέρωθεν μπινελίκιασμα.
    βα.αλ. said...
    Λοιπόν,

    ή χαλαρώνετε εδώ μέσα ή αρχίζω να σβήνω σχόλια.

    Άντε γιατί έχω αρχίσει να βαριέμαι με τις παπαριές. Άλλα σχόλια σε αυτό το ύφος δε θα μείνουνε.
    Ανώνυμος said...
    Αγαπητέ "ανώνυμε",
    το κάθε επιχείρημα έχει και διαφορετική ποιότητα. Ο Μάνος ή ο Μαρίνος κατακεραυνώνουν κι αυτοί το γραφειοκρατικό συνδικαλισμό επιστρατεύοντας επιχειρήματα ανάλογα με αυτά του αγαπητού χόμπο.
    Επομένως, αξία δεν έχει να κάνεις κριτική αλλά και η σκοπιά από την οποία την κάνεις.
    Τέλος, την περιφρούρηση δεν την έκαναν ούτε χιλιάδες εργάτες στο κέντρο ούτε ένοπλες περιπολίες εργατών, αλλά αυτοί που ήμασταν στο κτίριο σε συννενόηση με άλλους συντρόφους λ.χ. από την ΑΣΟΕΕ και ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω το οργίλο ύφος σου.
    Τα λαξοτανίλ πιστεύω ότι κάνουν για την περίπτωση σου.
    Διατελώ μετά τιμής.
    βα.αλ. said...
    Επομένως, αξία δεν έχει να κάνεις κριτική αλλά και η σκοπιά από την οποία την κάνεις.

    Δεν διαφωνώ καθόλου. Τώρα ξέρω γιατί δε σηκώνει ο Χόμπο το τηλέφωνο.

    Κάνει παρέα με το Μάνο και τον Ανδριανόπουλο. Πιθανότατα θα τρώνε αστακούς και θα ετομάζονται να επιχειρηματολογήσουν υπέρ της νεοφιλεύθερης επέλασης.

    Τωρα που το σκέφτομαι λές να ειναι και μέλος της Λέσχης Μπίλντεμπεργκ???

    Μασόνος δεν είναι πάντως. Καρατσεκαρισμένο. Μαζί αποχωρήσαμε απο τη Μασωνική Στοά Ερμής της Βενετίας.

    Ρε φίλε, σύνελθε!!!

    Δεν ξέρω τι γινόταν στις περιφρουρήσεις τις αλλες μέρες αλλά αν ήταν κέντρο αγώνα για χιλιάδες εργάτες και δεν έκαναν αυτοί την περιφρούρηση υπάρχει ένα πρόβλημα δε νομίζεις;
    Ανώνυμος said...
    Αγαπητέ ανώνυμε
    ("τελευταίε" ανώνυμε, αν και το να προσδιορίσω την σειρά σου, είναι περιττό, όλοι είστε το ίδιο πρόσωπο).
    Δεν υπάρχει "λαξοτανίλ".
    Πιθανότατα εννοείς Λεξοτανίλ, αγγλιστί Lexotanil (φαρμακευτικό όνομα: βρωμαζεπάμη).
    Με ανθρώπους που λένε το λεξοτανίλ, "λαξοτανίλ", εγώ δεν μπορώ να συζητήσω.
    (Ξέρετε: δεν υπάρχει κοινή βάση σύζητησης,διαφωνώ κάθετα, χρησιμοποιούν την γλώσσα και τα επιχειρήματα των μάνου-ανδριανόπουλου, κλπ, κλπ).

    Ανώνυμος

    Η.
    Ανώνυμος said...
    Το ζήτημα που τίθεται δεν είναι αν οι αγώνες βάζουν αιτήματα. Το ζήτημα που τίθεται είναι το αν οι αγώνες διεκδικούν τις αποφάσεις.

    Αυτή η πρακτική γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στη λογική "βάζω αίτημα" και στη λογική "χωρίς αίτημα", γιατί στοχεύει απευθείας αυτό που θέλουμε, το να αποφασίζονται τα πράγματα όσο το δυνατόν πιο αμεσοδημοκρατικά.

    Και κάνει και κάτι παραπάνω. Δείχνει ότι οι αγώνες, που γίνονται αμεσοδημοκρατικά ή τουλάχιστον επιχειρούν κάτι τέτοιο σε δύσκολες συνθήκες, είναι κέρδος από μόνοι τους αφού μας φέρνουν πιο κοντά σε αυτό τον σκοπό.

    Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα σε αυτή τη σκέψη. Ένας από τους λόγους, για τους οποίους από το '60 μέχρι σήμερα υποχωρούν οι εργατικοί αγώνες και δίνουν τη θέση τους σε κοινωνικά κινήματα, που δεν καθορίζονται τόσο από την παραγωγή, ένας από τους λόγους που οι συγκρούσεις μεταφέρονται από το επίκεντρο στην περιφέρεια του συστήματος και δεν μοιάζουν να απειλούν τις οικονομικές δομές εξουσίας, έχει να κάνει με την ολοένα αυξανόμενη συνθετότητα της παραγωγικής διαδικασίας. Οι θεωρίες συστημάτων έχουν να μας πουν πολλά γι' αυτό.

    Μπορεί η σημερινή υπερπολύπλοκη παραγωγική διαδικασία να γίνει αντικείμενο αυτοδιαχείρισης και εντός της να αποφασίζονται τα πάντα αμεσοδημοκρατικά? Η πιο συνετή απάντηση θα ήταν ότι αν επιχειρούνταν κάτι τέτοιο, θα έπρεπε να αλλάξουν, να αναιρεθούν ή και να καταργηθούν ολόκληρες δομές παραγωγής και αυτή να απλουστευτεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Άμεση επίσης συνέπεια θα ήταν να πέσει η παραγωγικότητα.

    Φυσικά αυτά τα πράγματα για όποιον βάζει στο επίκεντρο κάθε σκέψης του τον άνθρωπο δεν είναι μόνο αναγκαία αλλά και θεμιτά. Σε μία κοινωνία όμως που έχει εσωτερικεύσει σε μεγάλο βαθμό το ότι ο άνθρωπος δεν είναι αυτοσκοπός αλλά μέσο και σκοπός είναι τα υλικά αγαθά, μία τέτοια παραδοχή δεν πείθει πολύ εύκολα.

    Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι οι εργατικοί αγώνες υποχώρησαν όλα αυτά τα χρόνια, γιατί οι μεγάλες ιδέες της χειραφέτησης του κόσμου της εργασίας και της αυτοδιαχείρισης της παραγωγής κατάντησαν μη πιστευτοί, συχνά και απευκταίοι την εποχή της κατανάλωσης. Όταν όμως δεν θέτεις το τελικό αίτημα να πάρεις στα χέρια σου αυτό που παράγεις, τελικά καταλήγεις έρμαιο της επίθεσης των αφεντικών σε όλα τα επίπεδα, ζητώντας απλώς ένα όλο και πιο μικρό μερίδιο στα κέρδη του κεφαλαίου.

    Αφού ξεπεράσουμε το ιδεολόγημα της ανάπτυξης και τις αξίες τις κατανάλωσης, τότε μόνο θα δούμε άσπρη μέρα. Το ζήτημα είναι στο υποκείμενο και όχι στις αντικειμενικές συνθήκες. Αν φτάσουμε στην κοινωνική και ατομική αυτονομία αυτό θα οφείλεται σε μας και όχι σε ετεροκαθορισμό από κάποιες αντικειμενικές συνθήκες.

Post a Comment



Νεότερη ανάρτηση Παλαιότερη Ανάρτηση Αρχική σελίδα