Τι είδε η Αλίκη μέσα από τον καθρέφτη

Με έναν φίλο συζητάγαμε χτες για το Sweet Movie του Ντούσαν Μακαβέγιεφ. Η ταινία αυτή φιγουράρει ανάμεσα στις 5-6 πιο αγαπημένες μου, και συναγωνίζεται επάξια το Blade Runner στις φορές που την έχω δει (μιλάμε για νούμερα που ξεπερνούν κατα πολύ τις 7 και 8 φορές).

Την ταινία την έιχα γράψει στο βίντεο πριν πάνω απο 10 χρόνια. Όταν ξύπνησα το άλλο πρωί και την έβαλα να παίξει έμεινα άφωνος και την είδα όλη μονομιάς 8 η ώρα το πρωί πριν πάω φροντιστήριο.

Η ταινία ξεκινούσε με μία καταπληκτική σεκάνς: Αυτήν εδώ.



Για την συνέχεια δεν μπορώ να πω και πολλά, και νιώθω ότι γενικώς δεν μπορώ να πω πολλά για όλη την ταινία. Απλά είναι από εκείνες τις ταινίες που ανακαλύπτεις συνεχώς νοήματα, που νιώθεις ότι κάθε φορά που την βλέπεις βλέπεις και σκέφτεσαι κάτι καινούριο. Ότι συνεχώς ανακαλύπτεις ένα καινούριο νοήμα, έναν καινούριο υπαινιγμό, μία καινούρια θέση. Θα έλεγα υπερβάλλωντας ίσως ότι είναι από εκείνα τα χμμμ... έργα τέχνης τα οποία είναι τόσο ανοιχτά στο νόημα τους και ταυτόχρονα τόσο σαφή ως προς την ιστορική τους θέση που δύσκολα μπορείς να τα κλείσεις, και όπου το ίδιο το έργο τέχνης σε βοηθάει να συνδέσεις αυτό που σε πρώτο επίπεδο μοιάζει εντελώς ασύνδετο. Χτες το βράδυ ας πούμε ανακαλύψαμε με τον σύντροφο και ένθερμο θεατή της εν λόγω ταινίας ότι αυτή η σκηνή...



...μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει μία κριτική στον λενινιστικό αντιιμπεριαλισμό που εκδηλώνεται και σαν τριτοκοσμισμός και στο επίπεδο της μουσικής μέσω του trend της world και ethnic μουσικής. Που τα είδαμε όλα αυτά; Δεν ξέρω. Και φυσικά ο σκηνοθέτης 30 χρόνια πριν δεν μπορούσε να έχει την παραμικρή ιδέα. Και φυσικά ο σκηνοθέτης μπορεί να διαφωνεί με αυτό που λέμε εμείς. Σημασία εδώ δεν έχει τι λεει ο σκηνοθέτης, αλλά πόσο ανοιχτό μπορεί να είναι το νόημα το έργο του. Πιθανά ο αγαπητός σκηνοθέτης απλά να ήθελε να κάνει ένα σχόλιο πάνω στον τριτοκοσμισμό διάφορων αριστεριστών της δεκαετίας του '60, ο οποίος τριτοκοσμισμός εκδηλωνόταν και στο επίπεδο της τέχνης. Αυτός ο τριτοκοσμισμός ας πούμε μέσα στην ιστορική του εξέλιξη σαν πολιτιστικό άλλοθι διάφορων ευαίσθητων πρωτοκοσμικών τι σχέση μπορεί να έχει με την world και ethnic μουσική; Αυτό αναρωτιόμασταν χτες βράδυ. Μπορεί να λέγαμε και μαλακίες δεν ξέρω...

Γενικώς η ταινία είναι γεμάτη συμβολισμούς. Αλλά όταν λέμε γεμάτη εννοούμε γεμάτη. Σε όλα αυτά τα 12 χρόνια της σχέσης μου μαζί της συνεχώς ανακαλύπτω συμβολισμούς που είτε είχαν ξεφύγει από τις προηγούμενες θεάσεις, είτε δεν είχα την γνώση ότι αυτό είναι συμβολισμός. Με αυτή την έννοια αν δεν έχετε μία καλή εικόνα της ιστορίας του κομμουνιστικού κινήματος πολύ λίγα πράγματα θα καταλάβετε.

Επίσης η ταινία έχει πολύ δυνατές σκηνές, οι οποίες είτε είναι μία αισθητική γροθιά στο στομάχι είτε είναι ένα λογικό γρονθοκόπημα στον εγκέφαλο.

Ένα πράγμα που μου αρέσει εξαιρετικά στην ταινία είναι ότι μιλιούνται εκτεταμένα καμιά 10αριά γλώσσες κάνοντας την μία διεθνιστική ταινία. Από τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ρώσικα μέχρι τα μεξικάνικα και τα ελληνικά του soundtrack (η μουσική είναι του Χατζιδάκι), και εγώ δεν ξέρω ποιες άλλες γλώσσες μπορεί να μιλιούνται.

Θυμάμαι την πρώτη φορά που είχα δει την ταινία και αφού ένιωθα ποδοπατημένος, μπερδεμένος, ζαλισμένος και τσακισμένος έρχεται η τελική σεκάνς. Η ηρωίδα πνίγεται σε μία λίμνη σοκολάτας για ένα διαφημιστικό. Η σκηνή είναι αυτή...



Εκεί πια είχα μείνει συγκλονισμένος με όλη την σημασία της λέξης. Οι προηγούμενοι θανάτοι μέσα στο γεμάτο ζάχαρη πλοίο της επανάστασης μεταφέρονται μέσα από την ιστορική πορεία σε έναν θάνατο για ένα διαφημιστικό. Ένιωθα σαν ο σκηνοθέτης να με ρωτούσε: με τον έναν ή τον άλλο τρόπο θα πεθάνεις. Πως είναι καλύτερα να πεθαίνεις; Μέσα στο πλοίο της επανάστασης δολοφονημένος από την ίδια την επανάσταση ή για ένα διαφημιστικό;

Το κλείσιμο της ταινίας ανοιγεί εντελώς όλο το νόημα δίνοντας κατά κάποιο τρόπο μία άλλη διάσταση στα ερωτήματα. Τα δολοφονημένα πιτσιρίκια από το πλοίο της επανάστασης που τα έχουν βγάλει σε μία ακτή του ποταμού (τα πάντα ρει;) μέσα σε πλαστικές σακούλες, στο σφύριγμα ενός τραίνου που περνάει από μία γέφυρα στο βάθος σηκώνονται ή ξυπνάνε ή ξαναζωντανεύουν.

Και το ερώτημα: Μήπως πια η επανάσταση κινείται με άλλο μέσο, έχει άλλη ταχύτητα και έχει διαφορετικό σκοπό τρόπο και κατευθύνση;

Δεν ξέρω, και αυτό κάνει αυτή την ταινία τόσο όμορφη .